ЭIЄ

Ἡ θεϊκὴ καταγωγὴ καὶ η εὐγενής παιδεία της λυρικής μουσικής των αρχαίων Ἀθηναίων  

   Ἡ Ἀθήνα εἶναι μιὰ πόλη ποὺ ἡ ἱστορία ἱδρύσεως τῆς ἀνάγεται στὴν 9η χιλιετηρίδα π.Χ. ἂν καὶ τὰ ἀρχαιολογικὰ εὐρύματα πρὸ τοῦ Β' παγκοσμίου πολέμου ὁμιλοῦν περὶ τῆς 11ης χιλιετηρίδος. 

  Ἡ ὀνομασία της προῆλθε ἀπὸ τὴν Παλλάδα Ἀθηνᾶ καὶ λόγῳ τῆς προστασίας, ποὺ παρεῖχε στοὺς κατοίκους τῶν Ἀθηνῶν, ὀνομάστηκε πολιοῦχος, δηλονότι, ἡ λέξη πόλις εἶναι ἀποκλειστικὰ ἀρχαία ἀθηναϊκή. 

  Οἱ κάτοικοι τῶν Ἀθηνῶν, ὑποστήριζαν τὴν αὐτόχθονη καταγωγή τους τὴν προερχόμενη ἀπὸ τὴν γενιά των Κεκροπιδὼν καὶ τῶν Ἐρεχθειδῶν.   

 Ἐν τούτοις, σύμφωνα μὲ τὰ γραφόμενα τοῦ Πλουτάρχου, οἱ γενάρχες τῶν ἀρχαίων Ἀθηναίων ἤτανε δύο, ὁ Ἀπόλλων καὶ ἡ Ἀθηνᾶ.    Τὴν ἄποψη αὐτὴ διακηρύττει ὁ Πλούταρχος, διὰ στόματος Ἀλκιβιάδου, στὴν βιογραφία τοῦ ἐν λόγῳ Ἀθηναίου ἀνδρός. Τὸ αἴτιον τῆς ἀναφορᾶς αὐτῆς ἦταν ὁ αὐτοπροσδιορισμὸς τῆς ρητορικῆς - φιλοσοφικῆς δεινότητας ποὺ διακατεῖχε τοὺς Ἀθηναίους ἔναντι τῶν ὑπολοίπων Ἑλλήνων καὶ δὴ τῶν Θηβαίων.  

  Ὁ Ἀλκιβιάδης, ἦταν τόσο ἐκλεπτυσμένος καὶ πνευματώδης τύπος ἀνδρὸς ποὺ θεωροῦσε τὴν ἐκμάθηση τῆς αὐλητικῆς τέχνης ἀταίριαστη πρὸς κάθε ἐλεύθερο ἄνθρωπο. Ὑποστήριζε μὲ παρρησία ὅτι, τὸ παίξιμο τῆς Λύρας ἦταν ἡ μόνη συμβατὴ ὀργανικὴ χρήση γιὰ κάθε ἐλεύθερο πολίτη, καθότι, δὲν παραμόρφωνε τὸ πρόσωπο τοῦ μουσικοῦ, ὅπως συνέβαινε ἀντίθετα μὲ τὸ παίξιμο τοῦ αὐλοῦ. 

  Ἔτσι, ὁ  κιθαρωδός - λυρωδός, ποὺ ἐξασκοῦσε την κιθαρωδία - λυρωδία,  μποροῦσε νὰ διατηρήσει τὸ στόμα του ἐλεύθερο διὰ νὰ ἀρθρώσει συνάμα καὶ λόγο, δηλαδὴ νὰ τραγουδήσει. Γι' αὐτό, ἔλεγε συχνὰ ὅτι, τὸν αὐλὸ καλύτερα νὰ τὸν παίζουν τὰ παιδιὰ τῶν Θηβαίων ποὺ δὲν γνωρίζουν καλὰ νὰ συζητοῦν καὶ νὰ φιλοσοφοῦν.  

  Ἀκόμη καὶ ἡ Ἀθηνᾶ, καθορόντας αὐτὴ τὴν κακὴ ἔκφανση τοῦ αὐλοῦ τὸν πέταξε μακριά. Ἤτοι καὶ ὁ Ἀπόλλων, ἀφοῦ νίκησε σὲ μουσικὸ ἀγῶνα τὸν αὐλητὴ Μαρσύα, ἔπειτα τὸν ἔγδαρε (μεταφορικὴ ἔννοια τοῦ μύθου). Αὐτοὶ οἱ δύο νομοθέτες θεοί, ἦταν οἱ γενάρχες τῶν Ἀθηναίων, σύμφωνα μὲ τὰ λεγόμενα τῶν Ἀθηναίων πρεσβυτέρων - πατριαρχῶν. 

ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝ ΚΙΘΑΡΩΔΟΣ

   

 Ἰδού, καὶ τὰ λεγόμενα τοῦ Πλουτάρχου: «ἐπεὶ δὲ εἰς τὸ μανθάνειν ἧκε, [2.4] τοῖς μὲν ἄλλοις ὑπήκουε διδασκάλοις ἐπιεικῶς, τὸ δ᾽ αὐλεῖν ἔφευγεν ὡς ἀγεννὲς καὶ ἀνελεύθερον· πλήκτρου μὲν γὰρ καὶ λύρας χρῆσιν οὐδὲν οὔτε σχήματος οὔτε μορφῆς ἐλευθέρῳ πρεπούσης διαφθείρειν, αὐλοὺς δὲ φυσῶντος ἀνθρώπου στόματι καὶ τοὺς συνήθεις ἂν πάνυ μόλις διαγνῶναι τὸ πρόσωπον. [2.5] ἔτι δὲ τὴν μὲν λύραν τῷ χρωμένῳ συμφθέγγεσθαι καὶ συνᾴδειν, τὸν δ᾽ αὐλὸν ἐπιστομίζειν καὶ ἀποφράττειν ἕκαστον τήν τε φωνὴν καὶ τὸν λόγον ἀφαιρούμενον. "αὐλείτωσαν οὖν," ἔφη, "Θηβαίων παῖδες· οὐ γὰρ ἴσασι διαλέγεσθαι· ἡμῖν δὲ τοῖς Ἀθηναίοις, ὡς οἱ πατέρες λέγουσιν, ἀρχηγέτις Ἀθηνᾶ καὶ πατρῷος Ἀπόλλων ἐστίν, ὧν ἡ μὲν ἔῤῥιψε τὸν αὐλόν, ὁ δὲ καὶ τὸν αὐλητὴν ἐξέδειρεν." [2.6] τοιαῦτα παίζων ἅμα καὶ σπουδάζων ὁ Ἁλκιβιάδης αὑτόν τε τοῦ μαθήματος ἀπέστησε καὶ τοὺς ἄλλους. ταχὺ γὰρ διῆλθε λόγος εἰς τοὺς παῖδας ὡς εὖ ποιῶν ὁ Ἀλκιβιάδης βδελύττοιτο τὴν αὐλητικὴν καὶ χλευάζοι τοὺς μανθάνοντας. ὅθεν ἐξέπεσε κομιδῇ τῶν ἐλευθέρων διατριβῶν καὶ προεπηλακίσθη παντάπασιν ὁ αὐλός» [2.2].

Στοχάζεται ὁ  

Ἰωάννης Γ. Βαφίνης 

Βιβλιογραφία

-Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι - Ἀλκιβιάδης,