ЭIЄ

 

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΘΗΣΕΑ ΚΙ ΑΡΙΑΔΝΗΣ - ΕΡΩΤΑΣ ΕΚ ΠΡΩΤΗΣ ΟΨΕΩΣ

(Ἀγγλιστί: Love at the first sight)

Ἔρευνα & συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης 

 Ἡ ἀγάπη μὲ τὴν πρώτη ματιὰ ἢ ἐκ πρώτης ὄψεως είναι ἕνα ἐμπειρικὸ βίωμα ποὺ ἀποδίδεται μὲ κάποιον κοινὸν τρόπο στη λογοτεχνία. Πρόκειται γιὰ μιὰ στιγμιαία ἀκραία ρομαντικὴ ἕλξη ἀνάμεσα σ' ἕνα ἄνδρα καὶ μία γυναῖκα χωρὶς νὰ ξέρουν ἂν αὐτὸ τὸ αἴσθημα δύναται νὰ εἶναι μακροχρόνιο  ειδικά ὅταν συμβαίνει μὲ ἕνα ξένο ἄτομο.

  Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔχει περιγραφεῖ ἀπὸ τοὺς ποιητὲς της αρχαίας Ἑλλάδας καὶ μάλιστα, ὁ Πλούταρχος, στὸν βίο τοῦ Θησέα, μας τονίζει ὅτι ἔχουνε τραγουδηθεῖ τέτοιες ἐρωτικὲς ἱστορίες, που ἐξυμνοῦν τὴν ἀγάπη με τὴν πρώτη ματιά, ὅπως αὐτὴ τοῦ Ἀθηναίου ἥρωα Θησέα καὶ τῆς Κρήσσας Ἀριάδνης. Ἰδοὺ καὶ ὁ σχολιασμός: «ἐπεὶ δὲ κατέπλευσεν εἰς Κρήτην(Θησέας), ὡς μὲν οἱ πολλοὶ γράφουσι καὶ ᾄδουσι, παρὰ τῆς Ἀριάδνης ἐρασθείσης τὸ λίνον λαβῶν...» μετάφραση: [Μόλις ἔφτασε στὴν Κρήτη (ὁ Θησέας), ὅπως πολλοὶ γράφουν οἱ ποιητὲς στὰ ποίηματα τους ποὺ τὰ τραγουδοῦν, ἔλαβε τὸ νῆμα ἀπὸ τὴν Ἀριάδνη ποὺ τὸν εἶχε ἐρωτευθεῖ μὲ τὴν πρώτη ματιά...](ΘΗΣΕΥΣ 1.19).  

  Μὲ τὰ γραφόμενα τοῦ Πλουτάρχου, ἱερέα τῶν Δελφῶν,  γίνεται ἀντιληπτὸ ὅτι, ἡ συνάντηση τῶν δύο προσωπικοτήτων, τὴν συγκεκριμένη στιγμή, ὑπῆρξε μοιραῖα.  

 Θεωρητικὰ ἦταν τόσο καλοστημένο τὸ οὐράνιο καὶ θεῖον σχέδιο, γιὰ νὰ ἀνταμώσουν αὐτὲς δύο καρδιές, σὲ μία τόσο κρίσιμη στιγμὴ τῆς πορείας τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν ὅσο καὶ τῆς μελλοντικῆς παρουσίας του μινωϊκοῦ κόσμου στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο, ὅπου ἡ ὤσμωση ἐπέφερε μιὰ διαχρονικὴ σφραγγίδα στὰ πολιτιστικὰ δρώμενα, τόσο στὴν ἀδόμενη ποιητικὴ τέχνη ὅσο καὶ στὴν χορευτικὴ ἤτοι ἐν τῷ συνόλῳ τῆς ὀρχήσεως. 

 Ἡ ἐρωτικὴ ἱστορία τοῦ Θησέα καὶ τῆς Ἀριάδνης, ὑπῆρξε τόσο θυελλώδης καὶ δραματικὴ συνάμα, ὥστε, φαίνεται νὰ ἐνέπνευσε πολλοὺς μελωδοὺς ποιητές, ὅπως λέει ὁ Πλούταρχος, γιὰ τοὐλάχιστον δύο χιλιάδες χρόνια.  

 Δυστυχῶς, δὲν διασώθηκαν κάποια ἀποσπάσματα ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἐρωτικὰ τραγούδια παρὰ μόνο κάποια ψήγματα μέσα στὰ ὁμηρικὰ ἔπη. 

  Ὡστόσο, νὰ εἰκάσουμε ὅτι, τὸ ἐπικολυρικὸ στοιχεῖο τους, ὅπως συνηθίζονταν εἰς τὴν ἐποχὴ τῆς ἀρχῆς τοῦ μυκηναϊκοῦ κόσμου, πρέπει νὰ ἠταν ἕνα εἶδος ποιητικοῦ ἄσματος ὅπως ὁ Ἐρωτόκριτος τοῦ Βιτσέντζου Κορνάρνου  ἢ  ἡ Ἐρωφίλη του Χορτάτζη.

                  

    Ἡ συνάντηση Θησέα καὶ Ἀριάδνης στὰ μινωικά ἀνάκτορα, ὅπου συνέβη ὁ ἔρως μὲ τὴν πρώτη ματιά 

                        

 Φαίνεται δὲ ὅτι, αὐτὲς οἱ λογοτεχνικὲς δημιουργιὲς τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν ἐρωτικῶν τραγουδιῶν ἐπηρέασαν καὶ τὴν δημιουργικὴ φαντασία τοῦ Δυτικοῦ κόσμου. 

  Φερειπείν, ἡ κλασσικὴ ἀντίληψη, γιὰ τὰ βέλη τοῦ ἔρωτα, υἱοθετήθηκε ἀπὸ τοὺς Προβηγκιανοὺς τροβαδούρους ποιητὲς τῆς νότιας Γαλλίας, τὴν ἐποχὴ τοῦ 11ου καὶ 12ου αἰῶνα, καὶ ἐγκολπώθηκε στὴν μερίδα τῆς εὐρωπαϊκῆς ποιητικῆς παράδοσης διατείνοντας ὅτι,  ἡ πηγὴ τοῦ ἔρωτα εἶναι μιὰ ματιὰ στὰ μάτια μιᾶς γυναίκας! 

  Στὸν κλασικὸ κόσμο, τὸ φαινόμενο τῆς «ἀγάπης ἐκ πρώτης ὄψεως» ἔγινε κατανοητὸ μέσα στὸ πλαίσιο μιᾶς γενικότερης ἀντίληψης τῆς παθιασμένης ἀγάπης, ἑνὸς εἴδους τρέλας ἤ, ὅπως τὸ ἔθεσαν οἱ Ἕλληνες, τῆς θείας μανίας («τρέλα ἀπὸ τοὺς θεούς»). 

  Σήμερα, στὴν Γαλλία υἱοθετῶντας τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ θεωρία περὶ τοῦ ἔρωτα μὲ τὴν πρώτη ματιά, ἔπλασαν τὸν ὅρο Coup de foudre ἐνῷ οἱ Βρετανοὶ ἐπηρρεαζόμενοι ἀπὸ τὴν κλασσικὴ παιδεία ἐσχημάτισαν τὴν φράση love at first sight μὲ τὴν ἴδια ἔννοια, δηλαδή, τοῦ κεραυνοβολημένου ἀτόμου ἑνὸς φύλου μὲ ἕνα ἄτομο ἄλλου φύλου μὲ τὴν πρώτη ματιά(επαφή, ὄψη). 

   Αὐτὸς ὁ ἔρως τὸ πάθος ποὺ προκύπτει μέσα ἀπὸ ἕνα περίπλοκο μεταφορικὸ μυθολογικὸ σχῆμα ποὺ ἀφορᾶ τὴν ψυχολογία τοῦ ἀτόμου τὸ ὁποῖον δέχεται «τὰ βέλη τοῦ ἔρωτα» ἀπ' τὸν υἱὸ τῆς Ἀφροδίτης τὸν Ἔρωτα ἢ Ἔρως. 

   Τὰ βέλη τοῦ ἔρωτα, τὰ ὁποῖα ἡ μυθιστορία ἤθελε νὰ διατρυποὺν τὴν καρδιὰ τῶν ἐραστῶν καὶ νὰ τοὺς γεμίζουν μὲ πόθο, ἦταν ἡ προσωποποίηση τῆς οὐσίας Ὠκυτοκίνη ἢ Ὀξυτοκίνης ποὺ παράγεται στὸν ὀργανισμό των τρελὰ ἐρωτευμένων μὲ τὴν πρώτη ματιά.     Ἡ κύρια λέξη της ὀξυτοκίνη εἶναι τὸ ὀξύ, ὅπου, κατὰ τὴν ἐπιστήμη τῆς χημείας προσομοιάζεται μὲ τὸ σχῆμα τοῦ βέλους λόγῳ τῆς ταχύτητας ἤτοι καὶ γρηγοράδας.  

  Σύμφωνα μὲ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες ποιητὲς τὰ βέλη ἦταν τὸ ἀντικείμενο τῆς εἰκόνας τοῦ ἔρωτα. Ἐὰν τὰ βέλη αὐτά της ἐράστριας διαπερνοῦσαν τὰ μάτια τοῦ ἐραστῆ, τότε θὰ ταξίδευαν ἐνδόμυχα γιὰ νὰ τρυπήσουν τὴν καρδιά του, καὶ νὰ διεγείρουν τὴν ἐπιθυμία καὶ τὴ λαχτάρα του γιὰ ἐκείνη ἢ τ' ἀνάπαλλειν, ἐκείνης γιὰ ἐκεῖνο. 

  Ἐπὶ παραδείγματι, ὁ ἑλληνορωμαῖος ποιητὴς Κάτουλος, στὸ ἐπιθαλάμιο ἆσμα του "Πηλέας καὶ Θέτιδα", λέει τὸ ἑξῆς: «Θησέα δεινὸν ἄχει Ἀριάδνη κὴρ βεβόλητο» 

    Ἡ κεραυνοβολημένη, ἀπὸ τὰ βέλη τοῦ ἔρωτα, Ἀριάδνη φιλάει παθιασμένα τὸν Θησέα καὶ τοῦ δίνει τὸ μίτο γιὰ νὰ ἐξέλθει σῶος ἀπὸ τὸν λαβύρινθο... 

  Στὴν οὐσία, πρέπει νὰ ἐννοήσουμε ὅτι, ὁ Ἑλληνικὸς κόσμος ἀναπλάστηκε μέσα ἀπὸ τὸ στοιχεῖο τῆς δράσεως τοῦ θείου ἔρωτα. Οἱ διαχρονικὲς ἀξίες τοῦ θείου ἔρωτος, εἰς τὸν δραματικὸν ρόλο τῆς φύσεως τοῦ ἀνθρώπου, ὅπου, ἐκ τῆς ἐποχῆς τοῦ χωρισμοῦ τῶν δύο φύλλων ἄρρεν καὶ θῆλυ, ἀναζητοῦνται καθολικά, ὡς πανάκεια, μέσα ἀπὸ τὴν διαπάλη τῆς  εὕρεσης τοῦ ἰδανικοῦ συντρόφου, ἔφτασαν στὸ ἀποκορύφωμα τοὺς τὴν ἐποχὴ τοῦ γένους τῶν Ἡρώων(κατά γενεαλογία Ησιόδου). 

  Τούτη ἡ ἐποχή, προίκισε τὴν παγκόσμια σφαῖρα καὶ τοὺς λαοὺς τῆς γῆς μὲ θρύλους καὶ ἱστορίες. Μέχρι καὶ τὴν ἐποχὴ τῶν κλασσικῶν φιλοσόφων τῆς ἀρχαίας Ἀθήνας τίθονταν συζητήσεις περὶ τούτου. Παράδειγμα τὸ Συμπόσιον τοῦ Πλάτωνος ἡ συζήτηση ὁδηγεῖτε εἰς τὴν ἔννοια καὶ ἐπίδραση τοῦ ἔρωτος εἰς τὴν ἀνθρώπινη πορεία. 

 Ἐν συντομίᾳ ἑστιάζουμε στὴν προσπάθεια τῶν περευρισκομένων τοῦ συμποσίου νὰ συλλάβουν τὴν ἔννοια τοῦ αὐτοσκοποῦ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἐπιδιώκει νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸ ἄλλο του μισό, μετὰ τῆς ἐποχῆς τοῦ διαχωρισμοῦ τῆς γενετήσιας φύσης τῶν πρωτογόνων πλασμάτων. 

 Ἐν ὀλίγοις, ὁ Πλάτων γράφει ὅτι, είναι ἀρκετὰ τυχερὸς ἐκεῖνος ποὺ συναντᾶ κάποια στιγμὴ τὸ ἄλλο του μισό, καὶ ξαφνικὰ κι δυὸ μαζὶ μεθύουν ἀπὸ ἀγάπη, φιλία καὶ ἀγάπη, ἔτσι ὥστε, νὰ μὴ δύνανται νὰ ἀντέξουν νὰ ἀφήσουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον ἀπὸ τὰ μάτια του οὔτε γιὰ μιὰ στιγμή... 

Αὐτοὶ οἱ μεγάλοι ἔρωτες, ποὺ μερικοὶ δὲν ἦταν μεγάλης διάρκειας, εἶναι ἀκόμη σήμερα μέσα στὴν καθημερινότητα μᾶς καὶ βιώνοντας τοὺς βοηθοῦν εἰς τὴν ψυχική μας καλλιέργεια. Ὁ ἔρως εἶναι ὁ καλλιεργητὴς τῶν ψυχῶν γι' αὐτὸ οἱ ἁγνοὶ καὶ καλλιεργημένοι ἄνθρωποι πάντα, ἀκούσια, θυμοῦνται καὶ ἀναπολοῦν μ' ἐκείνους τοὺς θρυλικούς, ὅπως τοῦ Θησέα καὶ τῆς Ἀριάδνης, τοῦ Περσέως καὶ τῆς Ἀνδρομέδας, τοῦ Πάρη καὶ τῆς Ἑλένης ποὺ θεωρεῖται ὡς καταστροφικὸς ἔρως ὅπως κι ἐκεῖνος τοῦ Λέανδρου μὲ τὴν Ἡρώ! 

ΧΑΙΡΕΤΕ!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ, ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ/ΘΗΣΕΑΣ

-ΛΕΞΙΚΟΝ ΕΓΚΟΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ, ΤΟΜΟΣ Δ' ΑΘΗΝΗΣΙ 1891

-ΟΥΑΛΕΡΙΟΥ ΚΑΤΟΥΛΟΥ, ΑΣΜΑ ΞΔ', ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΟΝ ΑΣΜΑ ΠΗΛΕΩΣ ΚΑΙ ΘΕΤΙΔΟΣ

- ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ

-ΘΕΟΓΟΝΙΑ ΗΣΙΟΔΟΥ