ЭIЄ

 ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ  ΗΤΑΝ ΟΙ  ΠΙΟ ΘΕΟΣΕΒΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΟΠΩΣ ΛΕΓΕΙ Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ;

Ἔρευνα & συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης 

  Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνη τῆς διάδοσης τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους ἡ πάλαι ποτὲ ἔνδοξος πόλη τῶν Ἀθηνῶν ἤτοι καὶ Ἑλλάδος ἔρεισμα - ὅπως προσφωνήθηκε ἀπὸ τὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν - βρίσκονταν σὲ παρακμὴ ἰσχύος καὶ τὸ κράτος της ἦταν κατειλημμένο ἀπὸ τὸν ρωμαϊκὸ ἰμπεριαλισμό. 

  Ἐν τούτοις, ἡ Ἀθήνα διατηροῦσε ἀκόμη τὴν μακραίωνη φήμη τῆς πόλεως τοῦ φωτὸς καὶ θεωροῦνταν ὁ κεντρικὸς πυρῆνας τοῦ πνευματικοῦ βίου τῆς ἀνθρωπότητας.

  Τὰ σπουδαστήρια τῶν Ἀθηνῶν, κατὰ τὴν ὕστερη ἀρχαιότητα, ἦταν πιὸ πολλὰ ἀκόμη κι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ χρυσοῦ αἰῶνος καὶ ἡ προσέλευση τῶν σπουδαστῶν, ἀπ' ὅλη τὴν ἐπικράτεια τοῦ γνωστοῦ τότε κόσμου, ἤκμαζε.    Παράλληλα, οἱ παλαιοὶ θεσμοὶ τῆς πόλης παρέμεναν ἀκλόνητοι ἂν καὶ ἡ Ἀθήνα εἶχε γνωρίσει τὴν ἄτεγκτη καὶ σκληροτάτη συμπεριφορὰ τῆς ρωμαϊκῆς πολεμικῆς μηχανῆς μὲ ἐπί κεφαλῆς τὸν ἀγριότατο ρωμαῖο στρατιωτικὸ δικτάτορα Σύλλα, ποὺ δὲν σεβάστηκε τὸ κάλλος καὶ τὴν δόξα τῆς πιὸ φημισμένης πόλης τῶν αἰώνων. 

Ἀναπαράσταση τῆς Ἀκρόπολης τῶν Ἀθηνῶν 

τὴν ἐποχὴ τοῦ χρυσοῦ αἰῶνος τοῦ Περικλῆ. 

Κάπως ἔτσι θὰ τὴν εἶδε κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀνεβαίνοντας 

στὸν Ἄρειο Πάγο ποὺ εἶναι ὁ ἀντικρινὸς βραχώδης λόφος

 στὰ βορειοδυτικὰ τῆς Ἀκροπόλεως. 

   Σ' αὐτὴ τὴν κρίσιμη χρονικὴ στιγμή, τῆς ἐπιβολῆς τῆς Pax Romana, ἔρχεται στὴν κατακτημένη Ἑλλάδα ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος γιὰ νὰ κηρύξη τον ἀληθινὴ πίστη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κι ἐνῶ ἡ κατείδωλος πόλη τῶν Ἀθηνῶν τὸν κάνει νὰ αἰσθανθεῖ, πρὸς στιγμήν, ἄβολα ἡ ἀνάβαση τοῦ εἰς τὸν Ἄρειο Πάγο του δίδει μιὰ θεόληπτη ὁμολογία ἐξαίροντας τὸ ὑψηλὸ φρόνημα τῆς θρησκευτικῆς ταυτότητα τῶν Ἀθηναίων μὲ τὴν ἑξῆς φράση: «ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ» (μετάφραση: άνδρες Αθηναίοι σας θεωρώ από όλους τους άλλους τους πιο ευσεβείς προς τα θεία) Πράξεις των Αποστόλων κεφ. 17 [1].

  Ἰδοὺ λοιπόν, τίθεται τὸ ἐρώτημα, ἦταν ἄραγε ἡ φράση αὐτὴ μιὰ φιλοφρόνηση, μιὰ κολακία τοῦ Ἀπόστολου Παύλου πρὸς τοὺς πολῖτες τῶν Ἀθηνῶν ἢ εἶχε μιὰ εὐρύτερη γνώση γιὰ τὸ πολιτιστικὸ ἔθος κάθε περιοχῆς ποὺ ἐπισκέπτονταν καὶ δὴ τῶν Ἀθηνῶν. Πάντως, μετὰ βεβαιότητος ἐμφαίνεται ὅτι, ἡ θεότης ὁμιλοῦσα διὰ μέσῳ αὐτοῦ ἀποκάλυψε μιὰ μεγάλη ἀλήθεια...την ἀναμονὴ τῆς ἐλεύσεως ἑνὸς ἀγνώστου θεοῦ, ποὺ ἐκεῖνος ἀνέλαβε νὰ τοὺς γνωρίσει! 

  Ἐν ὅσῳ, λοιπόν, κάποιοι ἀντιφρονοῦντες ἰσχυριστοῦν ὅτι, ὁ Παῦλος ἦταν ἕνας ἀδαὴς ἀπεσταλμένος τοῦ κινήματος τοῦ χριστιανισμοῦ, ἀντιπαραθέτω τὴν ἴδια ἀναφορὰ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ περιηγητοῦ Παυσανίου, ἑνὸς Ἕλληνα συγγραφέα περιηγητῆ μὲ ρωμαϊκὴ ὑπηκοότητα ποὺ ἔζησε ἕναν αἰῶνα μετὰ ἀπὸ τὸν Παῦλο καί φαίνεται νὰ μᾶς πληροφορεῖ ἀκριβῶς τὰ ἴδια στοιχεῖα γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔθος τῶν Ἀθηναίων ἐλευθέρων πολιτῶν. 

«17.[1] Ἀθηναίοις δὲ ἐν τῇ ἀγορᾷ καὶ ἄλλα ἐστὶν οὐκ ἐς ἅπαντας ἐπίσημα καὶ Ἐλέου βωμός, ᾧ μάλιστα θεῶν ἐς ἀνθρώπινον βίον καὶ μεταβολὰς πραγμάτων ὄντι ὠφελίμῳ μόνοι τιμὰς Ἑλλήνων νέμουσιν Ἀθηναῖοι. τούτοις δὲ οὐ τὰ ἐς φιλανθρωπίαν μόνον καθέστηκεν, ἀλλὰ καὶ θεοὺς εὐσεβοῦσιν ἄλλων πλέον, καὶ γὰρ Αἰδοῦς σφισι βωμός ἐστι καὶ Φήμης καὶ Ὁρμῆς·» (μετάφραση: Στὴν ἀγορὰ τῶν Ἀθηναίων ὑπάρχουν κι ἄλλα [ἱερά], ποὺ δὲν εἶναι κατανοητὰ σὲ ὅλους, καθὼς καὶ βωμὸς τοῦ Ἐλέου, ποὺ εἶναι ὁ πιὸ χρήσιμος ἀπὸ τοὺς θεοὺς στὴν ἀνθρώπινη ζωὴ καὶ τὶς μεταβολὲς τῆς τύχης· οἱ μόνοι Ἕλληνες ποὺ τὸν τιμοῦν εἶναι οἱ Ἀθηναῖοι. Αὐτοὶ δὲν ἀγαποῦν μόνο τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ τοὺς θεοὺς λατρεύουν περισσότερο ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, γιατί ἔχουν βωμὸ γιὰ τὴν Αἰδῶ, τὴ Φήμη καὶ τὴν Ὁρμή.)  [ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ - ΑΤΤΙΚΑ].

 Ἐν κατακλεῖδι, ἀποδεικνύεται περίτρανα ἡ ὀρθότητα τοῦ χειρισμοῦ τῆς ἱερὰς ἀποστολῆς τοῦ Παύλου, εἰς τὴν διάδοση τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως, εἰς τούτην τὴν μικρὴ παρένθεση τοῦ ἱστορικοῦ τοῦ βίου. Φαίνεται δὲ νὰ προγνώριζε γιὰ τὸ μεγάλο βαθμὸ πίστεως ποὺ δύνανται νὰ ἀσκήσει ἡ πόλις τῶν Ἀθηνῶν εἰς τὴν πορείαν διὰ τοῦτο δὲν ἐπανῆλθε καὶ δὲν ἀπέστειλε καμία ἐπιστολή. 

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐπὶ τοῦ Ἀρείου Πάγου

 Ἔτσι λοιπόν, στὴν Ἀθήνα ἐβλάστησαν οἱ ὡραιότεροι καρποὶ τῆς χριστιανοσύνης ὅπως ἐπὶ παραδείγματι, οἱ Ἅγιοι Ἰερόθεος καὶ Διονύσιος ἀρεοπαγῖτες μὲ τὴν πλούσια ὑμνογραφία καὶ τὴν θεολογικὴ παρακαταθήκη, οἱ Ἅγιοι Ἀθηναγόρας καὶ Ἀριστείδης ἐκ τῶν πρώτων καὶ σθεναρῶν ἀπολογητῶν μὲ βαθιὰ φιλοσοφικὴ κατάρτιση, ἡ Ἁγία Δαρεία ἡ φιλόσοφος, ὁ Ὅσιος Μάρκος ὁ Ἀσκητὴς μὲ τὶς πατερικὲς νουθεσίες καὶ τ΄ ἀσκητικὰ διδάγματα, ὁ Ἅγιος Λεωνίδης, ἀθηναῖοι ποὺ θήτευσαν στὸν παπικὸ θῶκο καὶ τέλος ἡ λατρεία στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας ποὺ ἄσκησαν οἱ ἀθηναῖοι πιστοὶ ξεπερνῶντας κάθε ἄλλη πόλη καθὲ ἄλλη περιοχὴ δίδοντας στὴν πόλη τους τὴν αἴγλη τῆς παρουσίας τῆς Μητέρας τοῦ Φωτὸς ἀπὸ τὴν ὕστερη ἀρχαιότητα ἕως καὶ τοὺς ὑστεροβυζαντινοὺς χρόνους! 

  

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ἰδοὺ καὶ τὸ μικρὸν ἀπόσπασμα τῆς περικοπῆς τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων: 22 Σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν μέσῳ τοῦ Ἀρείου πάγου ἔφη· ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ. 23 Διερχόμενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ σεβάσματα ὑμῶν εὗρον καὶ βωμὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο, ἀγνώστῳ Θεῷ. Ὅν οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε, τοῦτον ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

-ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ - ΑΤΤΙΚΑ