ЭIЄ

ΕΡΜΟΧΑΡΗΣ ΚΑΙ ΚΤΗΣΥΛΛΑ

ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΕΡΩΤΙΚΟ ΖΕΥΓΑΡΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

Ἔρευνα καὶ συγγραφή: Ἰωάννης Γ. Βαφίνης 

  Τὴν θρυλικὴ καὶ ἡρωικὴν ἐκείνην περίοδο τῶν ἀρχαίων Ἀθηνῶν, ἤτοι τῶν ἐρώτων Φαίδρα ἐποχὴ, ὅπως, διανθίζει καὶ τὸ ποιητικὸ ἆσμα του Δροσίνη εἰς τὴν σύγχρονη β' ρομαντικὴ σχολή της πρωτευούσης, ἐσυνέβη ἕνα ἐρωτικὸ δρᾶμα μὲ παράδοξον τέλος. 

 Εἰς τὸν ἀρχαῖο δῆμο ... τῆς Ἀθήνας κατοικοῦσαν ἕνας νέος καὶ μιὰ νέα, ὁ Ἐρμοχάρης καὶ ἡ Κτησύλλα. Ἡ γνωριμία τους ἔμελλε νὰ γίνει μοιραία ἀφ' ὅτου ὁ ἔρως χτύπησε ἀπὸ νωρὶς τὴν πόρτα τῆς καρδιᾶς τους μὲ τὴν πρώτη ματιά. 

 Ὁ Ἐρμοχάρης, τίμιος νέος, ἔτρεξε ἀμέσως νὰ τὴν ζητήσει ἀπὸ τὸν πατέρα της, κι ἐκεῖνος δέχτηκε μὲ ὅρκο νὰ τοῦ τὴν δώσει ὅταν θὰ εἶναι καὶ οἱ δύο ἕτοιμοι γιὰ τὸν γάμο τους - ἐννοῶντας μᾶλλον τὴν οἰκονομικὴ ἀποκατάσταση τοῦ νεαροῦ. 

 Μάλιστα, τίθεται ἡ ὑποψία ὅτι, ὁ ὅρκος τοῦ πεθεροῦ, τοῦ ἐπονόμαστου Ἀρχίδαμου, συντελέστηκε εἰς τὸ ναὸ τῆς Ἀφροδίτης, ἤτοι καὶ Ἀφροδίτη ἐν κήποις, ποὺ εὑρίσκετο κάτωθι τῆς βόρειας κλιτῦς τῶν τειχῶν τῆς Ἀκρόπολης τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου, ἔστεκε καὶ τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης τὸ λεγόμενο τὸ τῆς θεᾶς ἄξιον(Δὲς, Παυσανίου Περιήγησις τῆς Ἑλλάδος - Ἀττικὰ 1.19.2). 

             

           The Old, Old Story πίναξ τοῦ John William Godward. Ἐλαιογραφία τοῦ 1903 ἀναπαριστᾶ ἀρχαῖο ζευγάρι Ἑλλήνων ποὺ ἐρωτοτροπεῖ μὲ τὸ βλέμμα, ὠσαῦτος μὲ τὴν περίπτωση τοῦ Ἐρμοχάρη καὶ τῆς Κτησύλλας 

 Περνῶντας ὅμως ὁ καιρός, ὁ Ἀρχίδαμος λησμόνησε τὸν ὅρκο του καὶ ἐμνήστευσε  τὴν θυγατέρα του Κτησύλλα μὲ ἄλλο νέο πλουσιώτερον. 

 Στὴν κρίσιμη στιγμὴ αὐτή, οἱ δύο νέοι ἀλληλοαπήχθησαν (κλέφτηκαν) καὶ τέθηκαν ἱκέτες στὸ ναὸ τῆς Ἀφροδίτης τὸν εὑρισκόμενο εἰς τὶς ὑπώρειες τῆς Ἀθηναϊκῆς  Ἀκροπόλεως. 

Τὸ ὑπαίθριο ἱερὸ τῆς Ἀφροδίτης ἐν κήποις καὶ τοῦ Ἔρωτα ταυτίστηκε ἀπὸ τὸ ἀμερικανικὸ ἀρχαιολόγο Oscar Broneer τὸ 1931 κάτω ἀπὸ τὴν ἀρχαία Ἀκρόπολη τῆς Ἀθήνας. Ἐδῶ ὑπῆρχε τὸ ἄγαλμα τῆς Οὐρανίας Ἀφροδίτης. Ἡ ἀπεικόνιση τῆς Ἀφροδίτης "ἐν Κήποις" ἀπὸ τὸν Ἀλκαμένη θεωρεῖται ὅτι βασίστηκε στὸν τύπο τῆς Ἀφροδίτης Οὐρανίας, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ἡ θεὰ καθόταν καὶ στηριζόταν σὲ ἕνα δέντρο, μὲ τὸν ὦμο της ἀκάλυπτο. Ὡστόσο, ἄλλοι ἐρευνητὲς λέγουν ὅτι, ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης ἐν κήποις βρίσκονταν στὶς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Ἰλισοῦ. 

 Καθὼς πέρναγαν λοιπὸν τὰ χρόνια τὸ ζευγάρι ἐπρόκειτο νὰ ἀποκτήσει τέκνο. Ὅμως, στὸν τοκετὸ ἐπάνω ἡ Κτησύλλα πέθανε ἀφήνοντας πίσω ὀρφανὸ τὸ παιδί της. Τότε, ὁ θάνατος τῆς ἀποδόθηκε στὴν ὀργὴ τῆς θεᾶς Ἀφροδίτης κατὰ τοῦ Ἀρχίδαμου γιὰ τὴν παράβαση τοῦ ὅρκου. 

  Στὴν κηδεία τῆς χαριτωμένης κόρης ὁ λαὸς μετὰ θρήνου καὶ κοπετοῦ συμπαραστέκονταν τόσο στὸν σύζυγο Ἐρμοχάρη ὅσο καὶ στὸν πατέρα της Ἀρχίδαμο ποὺ σπαρακτικὰ συνόδευαν τὴν Κτησύλλα στὴν τελευταία της κατοικία. 

 Ἀπαρηγόρητοι ἔκλαιγαν καὶ θρηνοῦσαν τὸν χαμὸ τῆς ἀξιέραστης ἀτθίδας ποὺ ἔμελλε νὰ τὴν βρεῖ ὁ θάνατος τόσο νωρίς, ὅταν, μέσα ἀπὸ τὴν σαρκοφάγον ξεπετάχτηκε ἕνα περιστέρι. Τὸ περιστέρι ὑπῆρξε γιὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες τὸ ἱερὸν πτηνὸν τῆς Ἀφροδίτης. Ἡ νεκρικὴ πομπὴ τότε σταμάτησε κι ἀνοίγοντας τὸ φέρετρο τὸ βρῆκαν κενόν. 

 Σπεύδοντας ἄμεσα ὁ Ἐρμοχάρης εἰς τὸ Μαντεῖο τῶν Δελφῶν ἔλαβε τὴν ἐντολὴ νὰ ἀναγείρει ἄγαλμα εἰς τὴν θεὰν Κτήσυλλαν - Ἀφροδίτη.   Πρόκειται, δηλαδή, γιὰ ἕνα θαυμαστὸ γεγονὸς ἤτοι ἕνα θαῦμα τῆς ἐποχῆς τοῦ ἀρχαίου κόσμου.

 Συνελλόντι, καταλήγουμε εἰς τὴν περιγραφὴν τῆς μορφῆς τοῦ Ἁγίου Ἔρωτα ὅταν ἐκεῖνος εἶναι ἁγνὸς, οὐράνιος και ἐμπεριέχει ἀγάπη ἄδολη χωρὶς συμφέροντα. 

 Κατὰ τὴν λαογραφικὴ παράδοσιν, στὴν μετὰ Χριστὸν ἐποχὴν, τὸ περιστέρι μετατράπηκε σὲ σύμβολο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ δηλοῦσε καὶ δηλεὶ τὸν πνευματικὸ ἁγιασμὸ τοῦ ἀνθρώπου διὰ τοῦ βαπτίσματος. 

 Ἕν ὀλίγοις, ἡ ἐρωτικὴ ἱστορία αὐτή, τῶν Ἀθηναίων Ἐρμοχάρους καὶ Κτησύλλας, ἀναδεικνύει τὴν ὕπαρξη θαυμάτων εἰς τὴν ζωὴ τῶν προχριστιανῶν Ἑλλήνων ἐκ τῶν θείων ἐνεργειῶν Τοῦ Ἑνὸς Θεοῦ. 

 Ταῦτα συνέβαιναν - ὅπως καὶ ἡ περίπτωση τῆς ἀνάστασης τοῦ Ἰππόλυτου ποὺ ἴσως συζητήσουμε σὲ ἄλλο κεφάλαιο - πρὶν τὴν κάθοδο καὶ ἐνσάρκωση Τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου Τοῦ Θεοῦ ὡς προπομπὸς τοῦ ἐρχομοῦ καὶ τῆς διδασκαλίας του Ἰησού Χριστού, περὶ τῆς Σωτήριας τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ εἰς τὴν Οὐράνια βασιλεία, ὅπου κυρίως οἱ Ἕλληνες ἀσπάστηκαν ἐς ἀεί  βίου. 

ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΕΡΩΤΑΣ... 

ΧΑΙΡΕΤΕ!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

•Παυσανίου Περιήγησις τῆς Ἑλλάδος - Ἀττικὰ

•ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ-ΣΤΡΑΤΟΚΟΠΟΥ, ΑΤΤΙΚΑ ΦΥΛΑΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟΙ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, ΑΘΗΝΑΙ 1984, σελ. 117