ЭIЄ

Ο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΘΕΟΣΕΒΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΗ ΣΑΛΑΜΙΝΙΑ ΝΑΥΣ ΩΣ ΚΗΡΥΞ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΘΕΟΥ

Ἔρευνα καὶ συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης 

  Τὸν καιρὸ ἐκεῖνο, τῆς ἔνδοξης ἐποχῆς τῶν Ἑλλήνων, ἐγεννήθησαν οἱ πιὸ μεγάλες προσωπικότητες μὲ λαμπρὸ καὶ ἐνάρετο βίο. Ἂς τὰ πάρουμε ὅμως τὰ πράγματα ἀπὸ τὴν ἀρχή.

   Ἡ συμμετοχὴ κάθε ἐνήλικου ἀνὴρ στὰ κοινὰ θεωροῦνταν ὑποχρεωτικὴ καὶ ἐπικύρωνε τὸ νομοθετικὸ κανόνα τῆς ἐλευθερίας τοῦ πολίτη, σύμφωνα μὲ τὰ πολιτειακὰ δεδομένα τῆς δημοκρατικῆς Ἀθήνας.  

Τὸ ἄγαλμα του  Θεμιστοκλῆ στό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ

 στεκόμενος ἔμπροσθέν του μὲ δέος καὶ ὑπερηφάνια.

   Πολιτικοὶ καὶ φιλόσοφοι τῆς πόλης τῶν Ἀθηνῶν εἶχαν θεολογικὴ κατάρτιση καὶ ἀναφέρονταν συχνὰ μὲ θεολογικη ἐπιχειρηματολογία στοὺς ρητορικούς τους λόγους μὲ στόχο τὴν πειθὼ τοῦ ἀκροατηρίου. 

  Ἐπὶ παραδείγματι, ἕνα ἱστορικὸ γεγονός, μὲ πρωταγωνιστὴ τὸν πολιτικό - στρατηγὸ τῆς Ἀθήνας, Θεμιστοκλῆ, ἀνασύρω μέσα ἀπὸ τὴν χρονοκάψουλα τῆς κλασσικῆς ἀρχαιότητος! 

   Σύμφωνα, μὲ τὶς ἱστορικὲς καταγραφὲς ὁ Θεμιστοκλῆς, σὲ μιὰ κρίσιμη στιγμὴ ποὺ ἔπρεπε νὰ πείσει τοὺς συμπατριῶτες του ἀθηναίους, ἀλλὰ καὶ νὰ τοὺς ἀναπτερώσει τὸ ἠθικό, ἔβαλε σὲ χρήση τὸ θεολογικὸν θεώρημα εἰς τὴν ρητορικὴν του ἐπιχειρηματολογία. 

  Τὸ θέμα ἀφοροῦσε τὴν ἀσφαλῆ μετακίνηση τῆς ἱερὰς τριήρης τῶν Ἀθηνῶν Σαλαμινία. Ὁ Θεμιστοκλῆς, λοιπόν, γιὰ νὰ κερδίσει τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν συμπολιτῶν του κάνει λόγῳ γιὰ τὴν προστασία τῆς ἱερὰς τριήρης ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ προσδίδοντας μιὰ θεολογικὴ διάσταση ποὺ στηρίζεται κυριολεκτικά στὸ ὑπερβατικὸ στοιχεῖο.

 

  Τὸ ἱστορικὸν τοῦ γεγονότος διεσώθει στὰ σχόλια τοῦ μικροῦ λεξικοῦ τοῦ Ἕλληνος γραμματικοῦ Αἴλιου Ἠρωδιανοῦ μὲ τὸν τίτλο "Φιλέταιρος". Ἰδοὺ καὶ τὸ ἀρχαῖο κείμενο ποὺ ἐπιβεβαιώνει περίτρανα τὴν θεοσέβια τοῦ στρατιωτικοῦ ναυάρχου καὶ πολιτικοῦ Θεμιστοκλῆ εἰς τὸν Θεὸ καὶ οὐχὶ εἰς τοὺς θεούς, σύμφωνα μὲ τὰ γραφθέντα: «᾿Αθηναίοις ὁ θεὸς ἔχρησεν, ῏Ω Σαλαμἰς, ἀπολεῖς δὲ σὺ τέκνα γυναικῶν. Θεμιστοκλῆς, ᾿Αθηναίων τὀ λόγιον δεδιότων, κατά γε (L. τά γε, nempe τέκνα) τῶν πολεμίων ἔφη. οὐ γὰρ ἂν θείην τὴν Σαλαμῖνα ὁ θεὸς ἀνηγόρευσεν, εἰ ἔμελλεν ἀπολλύειν τὰ τέκνα τῶν ῾Ελλήνων. τοῦτο λεχθἐν θάρσος ᾿Αθηναίοις ἔδωκεν. καὶ ἡνίκα τἠν ἐξήγησιν ἐπιστώσατο, τοῦ θεοῦ χρήσαντος, Τεῖχος Τριτογενεῖ ξύλινον διδοῖ  εὐρυόπα Ζεύς· οἱ μὲν ἄλλοι κ.τ.λ.» μετάφραση: [ὀ θεὸς ἔδωσε χρησμόν στoύς ᾿Αθηναίους, ὦ τριήρης Σαλαμινία, ὅτι ἐσύ σκοτώνεις τὰ παιδιὰ τῶν μανάδων. ῾Ο Θεμιστοκλῆς, θέλοντας νὰ ἀντιστρέψει τὸ λόγιο δωθὲν στοὺς ᾿Αθηναίους, εἶπε ἐναντίον τῶν ἀντιπάλων του.  ῎Αν ὁ θεὸς κατὁνόμασε τἠν Σαλαμινία θείαν καταγωγή ἕχει τότε πώς εἶναι δυνατὀν νἀ σκοτώνει τὰ παιδιὰ τῶν ῾Ελλήνων; λέγοντας αὐτὸ (ὁ Θεμιστοκλῆς) ἕδωσε θάρρος στούς ᾿Αθηναὶους. καὶ ἐπειδή τἠν ἐξήγηση τἠν ἐπαλήθευσαι ὡς δοθείσα άπὀ τὸν θεὸ, εἶπε ὅτι καὶ τὸ τριτογενεῖς ξύλινο τεῖχος (δηλαδή οἱ τριήρεις) δόθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Μεγαλόφθαλμον Ζεύς (τόν παντεπόπτη θεό)].

   

῾Η Σαλαμίς ἥ Σαλαμινία ὑπήρξε τὀ ὐπερόπλο τοῦ ᾿Αθηναϊκοῦ 

κράτους κατὰ τὴν κλασσικὴ περίοδο τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κόσμου.

῾Ο Θεμιστοκλῆς ὕποστήριζε ὅτι ἡ ἔμπνευσὴ της ἦταν δωρεὰ τοῦ

 θεοῦ Ζεύς. Η Σαλαμινία ήταν, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. μια ιερά τριήρης 

που της είχε ανατεθεί η μεταφορά μηνυμάτων προς του Δελφούς 

και την επαναφορά των χρησμών του θεού.  

 

 Παραδόξως, ἡ θεοσέβεια, τοῦ ἀδιάλλακτου καὶ σκληροῦ χαρακτῆρος, στρατηγοῦ - πολιτικοῦ - ναυάρχου Θεμιστοκλῆ, μᾶς ὁδηγεῖ στὴν ὑπόθεση μιᾶς διαφορετικῆς πίστης τοῦ ἀναφερομένου ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους Ἀθηναίους. Μιὰ πίστη πιὸ βαθιὰ καὶ πιὸ οὐσιαστική, μιὰ πίστη ποὺ ταιριάζει μὲ μύηση σὲ πανίερα μυστήρια. Παρὰ ταῦτα, χωρὶς νὰ θεωρηθεῖ ἐκφραστὴς καινῶν δαιμονίων πείθει του Ἀθηναίους πολῖτες καὶ τοὺς ἀναπτερώνει τὸ ἠθικὸ σὲ μιὰ κρίσιμη καμπὴ τῆς ἱστορίας. 

  Ἐν τούτοις, ἡ ἀναφορά του εἰς τὸν Μεγαλόφθαλμον Ζεὺς (εὐρυόπα Ζεὺς) προκαλεῖ ἐντὺπωση, καθότι, δίδεται σαφέστατα ἡ ἔννοια τῆς ἀναφορᾶς του σὲ μία θεότητα ποὺ ἐποπτεύει τὰ πάντα, ὁμοιάζον μ' ἕνα ἄλλο πιὸ μονοθεϊστικὸ θεώρημα. 

  Μὲ τὸ θεώρημα τοῦτο, τῆς ὕπαρξης ἑνὸς θεοῦ, καταπιάνονταν συνήθως οἱ φιλόσοφοι καὶ οἱ μύστες τῶν ἐλευσινίων μυστηρίων προβάλλοντας ἀνοιχτὰ τὴν θεωρία τοῦ ἐνοθεϊσμοῦ - μονοθεϊσμοῦ. Αὐτὰ ὅμως ἦταν γιὰ τοὺς λίγους, ὅπως, ἄλλωστε καὶ σήμερα λίγοι εἶναι οἱ μυημένοι στὴν γνώση καὶ στὴν πίστη χριστιανοί.

 'Ἀλλωστε, ἡ θεωρία τοῦ μονοθεϊσμοῦ δὲν ἀπεῖχε πολὺ μακρὰν ἀπὸ τὰ λεγόμενα τοῦ ραψωδοῦ Ὁμήρου, ποὺ διδάσκονταν κατὰ τὴν νεαρὰν ἡλικίαν ἅπαντες οἱ Ἀθηναῖοι. Κοντολογίς, στὴν ὁμηρικὴν Ὀδύσσεια ὑπάρχει ἕνας στίχος ποὺ ἀναφέρεται στὴν παντοδυναμία τοῦ θεοῦ Ζεὺς λέγοντας: «Ζεὺς δύναται ἅπαντα (ἐνν. ποιεῖν)» [Ὀδυσ. δ΄ 237]. Αὐτὸ προτάσσει τὴν ἔννοια τοῦ θεοῦ του ζῶντος, ὅπως ἀργότερα υἱοθέτησε, πολὺ σωστά, κι ὁ χριστιανισμός. 

Βέβαια, οἱ ἔννοιες ποὺ ἔδιδαν οἱ ἀρχαῖοι μας πρόγονοι, στὰ θεολογούμενα τους, ἦταν οἱ πιὸ ἐμπεριστατωμένες ἀπὸ ἄλλους λαούς, ὡστόσο, καὶ ἐκεῖνοι παρέμεναν στὴν σφαῖρα τοῦ ὑποθετικοῦ, καθότι, ὅλη ἡ ἀνθρωπότης εἶχε ἄγνοια Θεοῦ. Ἐν τέλει, ὅμως, σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις, οἱ Ἕλληνες δὲν δίστασαν νὰ τὸν προσεγγίσουν πιὸ ἐγγύτερα διὰ μέσῳ τῆς διανοητικότητας. 

   Αὐτὸ ἀκριβῶς διέκρινε καὶ τὸν Θεμιστοκλῆ, τὸ πνεῦμα τῆς διανόησης ποὺ τὸν ὁδήγησε νὰ ἐκφράση τὴν ἀλήθεια τοῦ θεϊκοῦ χρησμοῦ ποὺ ὁ Ἀγαθὸς Τριαδικὸς Θεὸς ὑποστηρικτὴς τοῦ θείου καὶ οὐράνιου Ἀθηναϊκοῦ γένους καὶ τῶν λοιπῶν Ἑλλήνων δὲν ἐπέτρεψε νὰ γενοκτονηθεῖ ἀπὸ τοὺς ἀναίσχυντους βαρβάρους τῆς ἀνατολῆς. 

 Συνελλόντι εἰπεῖν, ἡ παρουσία τοῦ Ἑνὸς Θεοῦ, στὰ χρονικὰ τοῦ ἀρχαίου κόσμου, γίνεται ἐμφανὴς μέσα ἀπὸ τὰ καλὰ χαρίσματα ποὺ παρέχει στὴν Ἑλλάδα μετὰ τῆς θείας ἐμπνεύσεως εἰς τὴν δημιουργία τοῦ τριτογενοὺς ξύλινου τείχους, ὅπου μεταφράζεται μὲ τὴν κατασκευὴ τῶν θρυλικῶν τριήρεων. Ὁ ἀριθμὸς τρία, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τῆς Τριτογένειας Ἀθηνᾶς, τῶν τριγωνικὼν ἀετωμάτων τῶν ναῶν κι ἄλλα πολλὰ δεδομένα τοῦ ἱεροῦ ἀριθμοῦ τρία ὁδηγεῖ στὴν προσπάθεια μοναδικῆς προσέγγισης τῶν προχριστιανῶν Ἑλλήνων εἰς τὴν τριαδικὴ ἀριθμητικὴ ὀντότητα τοῦ ἀληθινοῦ θεοῦ, τοῦ ἀγνώστου πρὸς ἐκείνους! 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Αἰλίου Ἡρωδιανοῦ Φιλέταιρος Aelii Herodiani Philetaerus..., Λέιντεν, Petrus vander Eyk & Cornelius de Pecker, 1759.

-Ὁμήρου, Ὀδύσσεια 

-Ἡρόδοτος, ἱστορικά 

-Νεότερο ἐγκυκλοπαιδικὸ λεξικὸ τοῦ Ἡλίου 

-LIDDELL & SCOTT Λεξικὸ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας.

 ЭIЄ

Η ΝΕΚΡΟΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ ΚΛΕΩΝΥΜΟΥ

Ἔρευνα & συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης 

    Κατὰ τὴν ἀρχαίαν, ἐκείνην, ἐποχήν οἱ μαρτυρίες τῶν ἱστορικῶν χρόνων ζωντανεύουν ἕναν ὑπέροχον πολιτισμό μὲ πολλὰ καὶ ποικίλα μυστήρια συμβάντα. Ἕνα ἐξ ἐκείνων δύναμαι νὰ ἐξιστορήσω ἐν τάχει σὲ τοῦτο τὸ πόνημα ξεδιπλώνοντας τὰ ἄγνωστα κι ἀπόρρητα γραφθέντα μυστήρια. 

 Τὸ συγκεκριμένο θέμα, καταπιάνεται μὲ τὸ φαινόμενο τῆς νεκροφάνειας τοῦ Ἀθηναῖου φιλοσόφου Κλεωνύμου. Τὸ γεγονὸς τῆς νεκροφάνειας τοῦ ἀθηναίου φιλοσόφου περιγράφει στὴν πραγματεία του «Εἰς πολιτείαν Πλάτωνος»  ὁ  νεοπλατωνικὸς φιλόσοφος Πρόκλος. 

   Ὁ Κλεώνυμος, ποὺ ἐξεδήλωνε εὐμενῆ διάθεση πρὸς τὴν φιλοσοφία, μία τῶν ἡμερῶν, ἀπέθανε καὶ κατὰ τὸν νόμο τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν ἐτέθη πρὸς ταφήν. Τότε, τὴν τρίτη ἡμέρα, ὅπως συνέβει καὶ μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἔγινε ἡ νεκρανάσταση του. 

 

  Καθὼς ἡ μητέρα του πλησίασε νὰ ἀσπαστεῖ τὸν νεκρὸ υἱόν της καὶ ἀποσπῶντας τὸ ἱμάτιο τοῦ προσώπου διαισθάνθηκε μιὰ ἐλαφριὰ ἀναποὴ νὰ βγαίνει ἀπὸ τὸν νεκρό. Τότε, χαρούμενη σταμάτησε τὸν ἐνταφιασμό. Γιὰ τὸν Κλεώνυμο λένε ὅτι ἔζησε γιὰ ὀλίγον καιρὸν μετὰ τὴν νεκροφάνεια καὶ διηγήθηκε τὰ ὅσα εἶδε καὶ ἄκουσε καθόσον εβρίσκονταν στὸν ἄλλο κόσμο χωρὶς τὸ σαρκικόν του σῶμα ἀλλὰ μὲ τὸ αἰθερικόν. 

   Ἀφοῦ λοιπὸν ἡ ψυχή του ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ σώματος, μετέωρη, ἀνυψώθηκε, ταξιδεύοντας σὲ τόπους κάθε εἴδους σὲ σχῆμα καὶ χρῶμα εἶδε ρεύματα ποταμῶν φοβερὰ ὥσπου στὸ τέλος ἀφέθηκε σὲ κάποιον ἱερὸ χῶρο τῆς θεᾶς Ἑστίας ποὺ φρόντιζαν θεῖες δυνάμεις μὲ γυναικεία μορφὴ ἀπερίγραπτες κι ἀνεξήγητες. 

   Ἰδοὺ καὶ ἡ καταγραφὴ τοῦ ἀρχαίου κειμένου: «Κλεώνυμος ὁ Ἀθηναῖος, φιλήκοος ἀνὴρ τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ λόγων, ἑταίρου τινὸς αὐτῷ τελευτήσαντπς, περιαλγὴς γενόμενος καὶ ἀθυμήσας ἐλιποψύχησέν τὲ καὶ τεθνάναι δόξας τρίτης ἡμέρας οὔσης κατὰ τὸν νόμον προὐτέθη· περιβάλλουσα δ΄ αὐτόν ἡ μήτηρ καὶ πανύστατον ἀσπαζόμενη, τοῦ προσώπου θοἰμάτιον ἀφελοῦσα καὶ καταφιλοῦσα τὸν νεκρὸν ἤσθετο βραχείας ἀναπνοῆς αὐτῷ τινος ἐγκειμένης. περιχαρῆ δ΄αυτήν γενομένην ἐπίσχειν τὴν ταφήν· τὸν δὲ Κλέωνυμον ἀναφέροντα κατὰ μικρὸν ἐγερθῆναι, καὶ εἰπεῖν ὅσα τὲ ἐπειδὴ χωρὶς ἥν τοῦ σώματος καὶ οἵα ἴδοι καὶ ἀκούσειεν. τὴν μὲν οὔν αὐτοῦ ψυχὴν φάναι παρὰ τὸν θάνατον οἷν ἐκ δεσμῶν δόξαι τινῶν ἀφειμένην τοῦ σώματος παρεθέντος μετέωρον ἀρθῆναι, καὶ ἀρθεῖσαν ὑπὲρ γῆς ἰδεῖν τόπους ἕν αὐτὴ παντοδαποὺς καὶ τοὶς σχήμασι καὶ τοὶ χρώμασι, καὶ ρευμάτων ποταμῶν ἀπρόσοπτα ἀνθρώποις· καὶ τέλος ἀφικέσθαι εἷς τινα χῶρον ἱερὸν τῆς Ἑστίας, ὀν περιέπειν διαμονίων δυνάμεις γυναικείων ἐν μορφαῖς ἀπεριηγήτοις.»

  

Ζωγραφικὴ ἀπεικόνιση τῆς σκηνῆς ἀπὸ τὴν Ὁμήρου 

Ὀδύσσεια ὅπου ὁ μάντης Τειρεσίας προλέγει 

τὸ μέλλον τοῦ Ὀδυσσέα (Jan Styka)

   Ὁ Πρόκλος, μύστης καὶ συνεχιστὴς τῆς Πλατωνικῆς φιλοσοφίας, στὸ κεφάλαιο "Πόσα δεῖ προληφθῆναι τῶν ψυχικῶν κρίσεων" τοῦ βιβλίου του "ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑΝ ΠλΑΤΩΝΟΣ" συμπληρώνει κι ἄλλες περιπτώσεις περὶ νεκροφάνειας, στὸ ἀρχαῖο κόσμο, μὲ πρώτο καὶ καλύτερο τὸν Ἢρ [1] τοῦ Ἀρμενίου τὸ γένος Πάμφυλος, τοῦ προσωρινοῦ ἀποχωρισμοῦ τῆς ψυχῆς ἀπ΄το σῶμα ὅπως τὴν περίπτωση τοῦ Ἐρμότιμου [2] τοῦ Κλαζομένιου, τὴν κοίμηση τοῦ Ἐπιμενίδη [3]γιὰ πεντήκοντα ἑπτὰ ἔτη καὶ τὴν ἐμφάνιση τοῦ Ἀριστέα [4] τοῦ Προκοννήσιου σὰν ὅραμα στοὺς κατοίκους της Κυζίκου. 

  Ἐν κατακλεῖδι, ἀντιλαμβανόμεθα τὴν γνώση τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων περὶ τῆς ὑπάρξεως ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν μετὰ θάνατον διατήρησην αὐτῆς εἰς τὴν ζωήν, ὅπως διαφαίνεται ἀπὸ τὴν φιλοσοφικὴ τάση ἀνάλυσης τῶν πεπραγμένων καὶ τὴν ἀπόδοση λεκτικῶν ἐκφράσεων μὲ ἐπιστημονικὴ ὁρολογία. Ἐπιβεβαιώνεται δὲ ἡ διασπορὰ τῶν φιλοσοφικῶν ἰδεῶν πρὸς ἄπασες τὶς ἄλλες θρησκεῖες, οἱ ὁποῖες υἱοθέτησαν τὴν ἐπιστημονικότητα καὶ τὸ κῦρος τῆς εὐφυοῦς παρατηρήσεως καὶ ἀντιλήψεως τῶν Ἑλλήνων!!! 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ἡ μεταθανάτιος ἐμπειρία του Ἤρ, περιγράφεται ἀπὸ τὸν Ἀθηναῖο φιλόσοφο Πλάτωνα στὴν Πολιτεία του. Ἐκεῖ μαθαίνουμε ὅτι, μερικὲς ψυχὲς κολάζονται μετὰ θάνατον δηλαδὴ τιμωροῦνται γιὰ τὶς κακὲς πράξεις ποὺ ἔκαναν στὴν ζωὴ πάνω στὴ γῆ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ  ἐπηρεάσθει ὁ Πρόκλος γιὰ τὴν περαιτέρω μελέτη του. Ὡστόσο, ὅλα τοῦτα συγκλίνουν καὶ μὲ τὴν νεκρανάσταση τοῦ Λαζάρου ποὺ εἶδε τοὺς τόπους ποὺ πηγαίνει ἡ ψυχὴ μετὰ θάνατον. Ὁ Λάζαρος ἀναστήθηκε ἀπὸ τὸν Σωτῆρα ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστὸν τὴν τέταρτη μέρα ἀφοῦ εἶχε πεθάνει ποὺ σημαίνει ὅτι ἔμεινε τέσσερις μέρες στὸν ἄλλον κόσμο. 

[2] Γιὰ τὸν φιλόσοφο Ἐρμότιμο τὸν Κλαζομένιο ποὺ ἔζησε κατὰ τὸν 6ο αἰῶνα π.Χ. ἐλέγετο ὅτι, μερικὲς φορὲς πετοῦσε ἀπὸ τὸ σῶμα του καὶ κατὰ τὴν ἐπιστροφή του, ἀφηγοῦνταν ὅσα εἶχε δεῖ κατὰ τὴν ἐκτὸς σώματος περιήγηση. Ὁ Πλίνιος καὶ ὁ Πλούταρχος συμφωνοῦν στὸ ὅτι, κάποια στιγμὴ οἱ ἐχθροί του, καθὼς παραμόνευαν ἐπωφελήθηκαν τῆς ἀπουσίας του ἀπὸ τὸ σῶμα καὶ οἱ τρισάθλιοι τὸ ἔκαψαν. 

 [3]Ἡ περὶ τοῦ βίου του μυθικὴ παράδοση, περιγράφει ὅτι ἀπεστάλλει ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διὰ ἢν ἔρευνα κάποιου χαμένου ἀρνίου. Περιφερόμενος εἰς τὰ χωράφια, ὁ Ἐπιμενίδης πλανημένος εἰσῆλθε σὲ μιὰ σπηλιὰ ὅπου κοιμήθηκε γιὰ πεντήκοντα ἑπτὰ ἔτει, ὅπου καὶ προῆλθε ἡ παροιμιώδης φράση Ἐπιμενίδειος ὕπνος. Ὅταν συνῆλθε ἀπὸ τὸν ὕπνο θεώρησε ὅτι ὁ χρόνος ἦταν στὸ ἴδιο ἔτος κι ἄρχισε καὶ πάλι νὰ ἀναζητᾶ τὸ ἀρνίο. Οἱ προσπάθιες τοῦ ὑπῆρξαν ἄκαρπες γι΄αυτό καὶ κατευθύνθηκε πρὸς τὸ κτῆμα της οἰκογένειας τοῦ, ὅπου, ξάφνου ἐννόησε πὼς ὅλα ἦταν διαφορετικὰ καὶ ἡ γῆ τοῦ πατέρα τους εἶχε περιέλθει σ΄ ἄλλον ἰδιοκτήτη. Ἐν τέλει μετακινούμενος πρὸς στὴν πόλη γιὰ νὰ διελευκάνει τὸ μυστήριο συνάντησε τὸν ἀδελφό του σὲ ἡλικία μεσόκοπου ἀνδρός, καὶ ἀπὸ ἐκεῖνον ἔμαθε τὴν ἀλήθεια. Ὅταν δημοσιοποιήθηκε τὸ γεγονὸς αὐτὸ οἱ Ἕλληνες τὸν ἀναγνώρισαν ὡς τὸν ἀγαπημένο τῶν Θεῶν. 

[4] Ἀριστέας ὁ Προκοννήσιος ἦταν ἀρχαῖος Ἕλληνας ἐπικὸς ποιητὴς ἀπὸ τὸ Προκόννησο τῆς Προποντίδας. Ὁ Ἡρόδοτος παραθέτει μιὰ ἱστορία προερχόμενη ἀπὸ τὴν Κύζικο καὶ τὴν Προκόννησο. Πιὸ συγκεκριμένα γράφει ὅτι ἐπισκεφθεῖ κάποτε ἕνα ἐργαστήριο καθαρισμοῦ ρούχων καὶ ἐκεῖ ξαφνικὰ ἀπέθανε. Τότε λοιπὸν ὁ ἰδιοκτήτης κλέϊνωντας τὸ ἐργαστήριο τοῦ ὁδηγήθηκε πρὸς τὶς οἰκίες τῶν συγγενῶν τοῦ Ἀριστέα γιὰ νὰ τοὺς ἐνημερώσει γιὰ τὸ συμβάν. Ὅταν ἡ εἴδηση διέρευσε σὲ ὅλη τὴν πόλη συνέβη τὸ ἑξῆς περίεργο. Ἕνας ταξιδιώτης ἀπὸ τὴν Κύζικο ἐρχόμενος ἀπὸ τὸ ἐπίνειο τῆς Κυζίκου, τὴν Ἀρτάκη - διέψευσε αὐτὴ τὴν πληροφορία, ἀφοῦ κατὰ τὴν ἴδια ὥρα τοῦ θάνατου τοῦ ποιητοῦ ἐκεῖνος συνομιλοῦσε μαζί του στὴν πόλη του. Σὲ μία συνεχόμενη ἐπιμονὴ τοῦ μάρτυρα ἀπὸ τὴν Ἀρτάκη, ὁδήγησε τοὺς συγγενεῖς στὴν ἔρευνα τοῦ καθαριστηρίου, δίχως ὅμως νὰ βροῦν τὸ σῶμα του θανόντα. Μετὰ ἀπὸ μιὰ επταετία, ὁ Ἀριστέας ἔκανε τὴν ἐμφάνιση στὴν πόλη του καὶ ἔγραψε τὰ Ἀριμάσπεια ἔπη. Ἔπειτα ἐξαφανίστηκε γιὰ δεύτερη φορὰ ἐως ὅτου διακόσια σαράντα ἔτει μετά, ὅπως ὑποστηρίζει ὁ Ἠροδότος ὁ Ἀριστέας ἐμφανίστηκε στοὺς Ἕλληνες Μεταποντίους εἰς τὴν Κάτω Ἰταλία ὑπὸ τὴν μορφὴν ὁράματος καὶ τοὺς παρήγγειλε τὴν ἀνέγερση ἑνὸς ἱεροῦ πρὸς τιμὴν τοῦ Ἀπόλλωνα. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ

-ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

-Procli Commentariorum In Rempublicam Platonis (1886), BEROLINI 

ЭIЄ

 ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ  ΗΤΑΝ ΟΙ  ΠΙΟ ΘΕΟΣΕΒΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΟΠΩΣ ΛΕΓΕΙ Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ;

Ἔρευνα & συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης 

  Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνη τῆς διάδοσης τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους ἡ πάλαι ποτὲ ἔνδοξος πόλη τῶν Ἀθηνῶν ἤτοι καὶ Ἑλλάδος ἔρεισμα - ὅπως προσφωνήθηκε ἀπὸ τὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν - βρίσκονταν σὲ παρακμὴ ἰσχύος καὶ τὸ κράτος της ἦταν κατειλημμένο ἀπὸ τὸν ρωμαϊκὸ ἰμπεριαλισμό. 

  Ἐν τούτοις, ἡ Ἀθήνα διατηροῦσε ἀκόμη τὴν μακραίωνη φήμη τῆς πόλεως τοῦ φωτὸς καὶ θεωροῦνταν ὁ κεντρικὸς πυρῆνας τοῦ πνευματικοῦ βίου τῆς ἀνθρωπότητας.

  Τὰ σπουδαστήρια τῶν Ἀθηνῶν, κατὰ τὴν ὕστερη ἀρχαιότητα, ἦταν πιὸ πολλὰ ἀκόμη κι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ χρυσοῦ αἰῶνος καὶ ἡ προσέλευση τῶν σπουδαστῶν, ἀπ' ὅλη τὴν ἐπικράτεια τοῦ γνωστοῦ τότε κόσμου, ἤκμαζε.    Παράλληλα, οἱ παλαιοὶ θεσμοὶ τῆς πόλης παρέμεναν ἀκλόνητοι ἂν καὶ ἡ Ἀθήνα εἶχε γνωρίσει τὴν ἄτεγκτη καὶ σκληροτάτη συμπεριφορὰ τῆς ρωμαϊκῆς πολεμικῆς μηχανῆς μὲ ἐπί κεφαλῆς τὸν ἀγριότατο ρωμαῖο στρατιωτικὸ δικτάτορα Σύλλα, ποὺ δὲν σεβάστηκε τὸ κάλλος καὶ τὴν δόξα τῆς πιὸ φημισμένης πόλης τῶν αἰώνων. 

Ἀναπαράσταση τῆς Ἀκρόπολης τῶν Ἀθηνῶν 

τὴν ἐποχὴ τοῦ χρυσοῦ αἰῶνος τοῦ Περικλῆ. 

Κάπως ἔτσι θὰ τὴν εἶδε κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀνεβαίνοντας 

στὸν Ἄρειο Πάγο ποὺ εἶναι ὁ ἀντικρινὸς βραχώδης λόφος

 στὰ βορειοδυτικὰ τῆς Ἀκροπόλεως. 

   Σ' αὐτὴ τὴν κρίσιμη χρονικὴ στιγμή, τῆς ἐπιβολῆς τῆς Pax Romana, ἔρχεται στὴν κατακτημένη Ἑλλάδα ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος γιὰ νὰ κηρύξη τον ἀληθινὴ πίστη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κι ἐνῶ ἡ κατείδωλος πόλη τῶν Ἀθηνῶν τὸν κάνει νὰ αἰσθανθεῖ, πρὸς στιγμήν, ἄβολα ἡ ἀνάβαση τοῦ εἰς τὸν Ἄρειο Πάγο του δίδει μιὰ θεόληπτη ὁμολογία ἐξαίροντας τὸ ὑψηλὸ φρόνημα τῆς θρησκευτικῆς ταυτότητα τῶν Ἀθηναίων μὲ τὴν ἑξῆς φράση: «ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ» (μετάφραση: άνδρες Αθηναίοι σας θεωρώ από όλους τους άλλους τους πιο ευσεβείς προς τα θεία) Πράξεις των Αποστόλων κεφ. 17 [1].

  Ἰδοὺ λοιπόν, τίθεται τὸ ἐρώτημα, ἦταν ἄραγε ἡ φράση αὐτὴ μιὰ φιλοφρόνηση, μιὰ κολακία τοῦ Ἀπόστολου Παύλου πρὸς τοὺς πολῖτες τῶν Ἀθηνῶν ἢ εἶχε μιὰ εὐρύτερη γνώση γιὰ τὸ πολιτιστικὸ ἔθος κάθε περιοχῆς ποὺ ἐπισκέπτονταν καὶ δὴ τῶν Ἀθηνῶν. Πάντως, μετὰ βεβαιότητος ἐμφαίνεται ὅτι, ἡ θεότης ὁμιλοῦσα διὰ μέσῳ αὐτοῦ ἀποκάλυψε μιὰ μεγάλη ἀλήθεια...την ἀναμονὴ τῆς ἐλεύσεως ἑνὸς ἀγνώστου θεοῦ, ποὺ ἐκεῖνος ἀνέλαβε νὰ τοὺς γνωρίσει! 

  Ἐν ὅσῳ, λοιπόν, κάποιοι ἀντιφρονοῦντες ἰσχυριστοῦν ὅτι, ὁ Παῦλος ἦταν ἕνας ἀδαὴς ἀπεσταλμένος τοῦ κινήματος τοῦ χριστιανισμοῦ, ἀντιπαραθέτω τὴν ἴδια ἀναφορὰ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ περιηγητοῦ Παυσανίου, ἑνὸς Ἕλληνα συγγραφέα περιηγητῆ μὲ ρωμαϊκὴ ὑπηκοότητα ποὺ ἔζησε ἕναν αἰῶνα μετὰ ἀπὸ τὸν Παῦλο καί φαίνεται νὰ μᾶς πληροφορεῖ ἀκριβῶς τὰ ἴδια στοιχεῖα γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔθος τῶν Ἀθηναίων ἐλευθέρων πολιτῶν. 

«17.[1] Ἀθηναίοις δὲ ἐν τῇ ἀγορᾷ καὶ ἄλλα ἐστὶν οὐκ ἐς ἅπαντας ἐπίσημα καὶ Ἐλέου βωμός, ᾧ μάλιστα θεῶν ἐς ἀνθρώπινον βίον καὶ μεταβολὰς πραγμάτων ὄντι ὠφελίμῳ μόνοι τιμὰς Ἑλλήνων νέμουσιν Ἀθηναῖοι. τούτοις δὲ οὐ τὰ ἐς φιλανθρωπίαν μόνον καθέστηκεν, ἀλλὰ καὶ θεοὺς εὐσεβοῦσιν ἄλλων πλέον, καὶ γὰρ Αἰδοῦς σφισι βωμός ἐστι καὶ Φήμης καὶ Ὁρμῆς·» (μετάφραση: Στὴν ἀγορὰ τῶν Ἀθηναίων ὑπάρχουν κι ἄλλα [ἱερά], ποὺ δὲν εἶναι κατανοητὰ σὲ ὅλους, καθὼς καὶ βωμὸς τοῦ Ἐλέου, ποὺ εἶναι ὁ πιὸ χρήσιμος ἀπὸ τοὺς θεοὺς στὴν ἀνθρώπινη ζωὴ καὶ τὶς μεταβολὲς τῆς τύχης· οἱ μόνοι Ἕλληνες ποὺ τὸν τιμοῦν εἶναι οἱ Ἀθηναῖοι. Αὐτοὶ δὲν ἀγαποῦν μόνο τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ τοὺς θεοὺς λατρεύουν περισσότερο ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, γιατί ἔχουν βωμὸ γιὰ τὴν Αἰδῶ, τὴ Φήμη καὶ τὴν Ὁρμή.)  [ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ - ΑΤΤΙΚΑ].

 Ἐν κατακλεῖδι, ἀποδεικνύεται περίτρανα ἡ ὀρθότητα τοῦ χειρισμοῦ τῆς ἱερὰς ἀποστολῆς τοῦ Παύλου, εἰς τὴν διάδοση τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως, εἰς τούτην τὴν μικρὴ παρένθεση τοῦ ἱστορικοῦ τοῦ βίου. Φαίνεται δὲ νὰ προγνώριζε γιὰ τὸ μεγάλο βαθμὸ πίστεως ποὺ δύνανται νὰ ἀσκήσει ἡ πόλις τῶν Ἀθηνῶν εἰς τὴν πορείαν διὰ τοῦτο δὲν ἐπανῆλθε καὶ δὲν ἀπέστειλε καμία ἐπιστολή. 

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐπὶ τοῦ Ἀρείου Πάγου

 Ἔτσι λοιπόν, στὴν Ἀθήνα ἐβλάστησαν οἱ ὡραιότεροι καρποὶ τῆς χριστιανοσύνης ὅπως ἐπὶ παραδείγματι, οἱ Ἅγιοι Ἰερόθεος καὶ Διονύσιος ἀρεοπαγῖτες μὲ τὴν πλούσια ὑμνογραφία καὶ τὴν θεολογικὴ παρακαταθήκη, οἱ Ἅγιοι Ἀθηναγόρας καὶ Ἀριστείδης ἐκ τῶν πρώτων καὶ σθεναρῶν ἀπολογητῶν μὲ βαθιὰ φιλοσοφικὴ κατάρτιση, ἡ Ἁγία Δαρεία ἡ φιλόσοφος, ὁ Ὅσιος Μάρκος ὁ Ἀσκητὴς μὲ τὶς πατερικὲς νουθεσίες καὶ τ΄ ἀσκητικὰ διδάγματα, ὁ Ἅγιος Λεωνίδης, ἀθηναῖοι ποὺ θήτευσαν στὸν παπικὸ θῶκο καὶ τέλος ἡ λατρεία στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας ποὺ ἄσκησαν οἱ ἀθηναῖοι πιστοὶ ξεπερνῶντας κάθε ἄλλη πόλη καθὲ ἄλλη περιοχὴ δίδοντας στὴν πόλη τους τὴν αἴγλη τῆς παρουσίας τῆς Μητέρας τοῦ Φωτὸς ἀπὸ τὴν ὕστερη ἀρχαιότητα ἕως καὶ τοὺς ὑστεροβυζαντινοὺς χρόνους! 

  

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ἰδοὺ καὶ τὸ μικρὸν ἀπόσπασμα τῆς περικοπῆς τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων: 22 Σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν μέσῳ τοῦ Ἀρείου πάγου ἔφη· ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ. 23 Διερχόμενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ σεβάσματα ὑμῶν εὗρον καὶ βωμὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο, ἀγνώστῳ Θεῷ. Ὅν οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε, τοῦτον ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

-ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ - ΑΤΤΙΚΑ