ЭIЄ

ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΘΗΣΕΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΚΑΛΙΜΠΟΥΡ ΤΟΥ ΑΡΘΟΥΡΟΥ - ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ ΚΙ Ο ΙΠΠΟΤΙΣΜΟΣ

Έρευνα & συγγραφή Ιωάννης Βαφίνης

  Στην προϊστορική εποχή έζησαν άνθρωποι που απόκτησαν μεγάλη φήμη από τις κοινωφελείς πράξεις τους. Τα ηρωικά τους κατορθώματα καταγράφηκαν στην μνήμη των λαών τους ως μεγάλες ευεργεσίες. Εις το πάλαι ποτέ, στην πόλη της Αθήνας κρατούσε το βασιλικό σκήπτρο κάποιος που το έλεγαν Αιγέα. Ο Αιγέας, απόγονος των γηγενών Ερεχθείδων, είχε ένα καημό. Έχοντας κάνει δύο γάμους δεν είχε καταφέρει να αποκτήσει έναν διάδοχο του βασιλικού θρόνου του. 
   Μη μπορώντας να το αποδεχθεί ξεκίνησε πρώτα απ' όλα να πάει στο μαντείο των Δελφών, για να πάρει χρησμό περί του θέματος που τον απασχολούσε. Καθώς γύριζε από το ταξίδι του πέρασε από την πόλη της Τροιζήνας, όπου κατοικοέδρευε ο φίλος του βασιλιάς Πιτθέας. Μεταξύ των δύο βασιλέων διατηρούνταν από καιρού μια σεβαστή φιλία. Γι' αυτό, κατά την διάρκεια του συμποσίου, ο Αιγεύς του αποκάλυψε τον δυσνόητο χρησμό που έλαβε από την Πυθία. Ο Πιτθέας, όντας σοφός γέροντας, κατανόησε για το πως έπρεπε να το διαχειριστεί. Έβαλε, λοιπόν, τον βασιλιά της Αθήνας να συγκοιμηθεί στην κλίνη με την κόρη του Αίθρα. 
  Η πριγκιποπούλα της Τροιζήνας, μετά την νυχτερινή συνεύρεση με τον βασιλιά της Αθήνας, μεταφέρθηκε στον νησί της Αγάπης όπου συνδέθηκε υπερβατικά και με τον θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Ο Αιγεύς, διαισθανόμενος άμεσα την εγκυμοσύνη της Αίθρας της αποκάλυψε το σχέδιο του, δηλαδή, την απόκρυψη των ιερών συμβόλων της βασιλικής γενιάς των Αθηνών κάτω από ένα πελώριο βράχο.
 Μετ' ολίγον της παρήγγειλε ότι, αν γεννήσει υιό, κι εφόσον πρωτίστως διαβεί τα δεκαέξι του χρόνια, να τον οδηγήσει εις το σημείο της κρύπτης για να πάρει το σπαθί με τα χρυσά πέδιλα. Εάν ο νεαρός κατάφερνε να σηκώσει τον βράχο, για να λάβει τα τεκμήρια της βασιλικής εξουσίας, αυτό άμεσα θα πιστοποιούσε και την γνησιότητα του βασιλικού διαδόχου της Αθήνας.

Αρχαίο ελληνικό ανάγλυφο που δείχνει τον Θησέα να σηκώνει 

τον πελώριο βράχο για να πάρει το σπαθί και τα σανδάλια του βασιλικού

 οίκου του πατέρα του Αιγέα. Πίσω ακριβώς φαίνεται η Αίθρα να 

τον κατευθύνει. 

  Μετά λοιπόν, την παρέλευση εννέα μηνών η Αίθρα γέννησε έναν υιό τον οποίο ονόμασε Θησέα. Ο Θησέας, μέχρι τα δεκαέξι του χρόνια, έλαβε εκπαίδευση από τον παιδαγωγό Κοννίδα πάντως επιστητού. Συντελούντος της προβλεπόμενης ηλικιακής ολοκλήρωσης, κατόπιν της παραινέσεως της μητρός του Αίθρας, ο Θησέας οδηγήθηκε στον βράχο όπου είχε τοποθέτηση ο πατέρας του το σπαθί με τα χρυσά σανδάλια.  
  Ο Θησέας, αποδεικνύοντας την θεία καταγωγή του σήκωσε τον ογκώδεις βράχο και έλαβε τα ιερά σύμβολα. Αυτός ήταν και ο πρώτος του άθλος που τον οδήγησε στα πολυθρύλητα κατορθώματα του. Διαφαίνεται εν τέλει, ότι, το σπαθί και τα χρυσά σανδάλια είχαν κάποια ιδιαίτερη συμβολική αξία και ο κάτοχος των ιερών συμβόλων χρίζονταν, ελέω Θεού, βασιλιάς ή διάδοχος του θρόνου. 

Η εικόνα ενός σπαθιού που βρέθηκε στον τύμβο του πολεμιστή 

όπως αναγράφεται κάτωθι στην ανάρτηση του φωτογραφικού 

αρχαιολογικού υλικού του Edouard Dodwell:"Ancient sword found 

at the tomb of a warrior in Athens 1819 Edouard Dodwell"

  Εν τούτοις, τα άνωθεν ιστορημένα γεγονότα θεωρούνται από τους διαχρονικούς ιστοριοδίφες γνήσια και αληθείς, καθότι, έγκυροι ιστορικοί της αρχαιότητας τα κατέγραψαν στις μακροσκελείς εξιστορήσεις τους. Ωστόσο, αν θελήσουμε να παραβάλλουμε την ιστορία του σπαθιού του Θησέα με την ιστορία του σπαθιού (εξκάλιμπουρ) του Αρθούρου, θα ανακαλύψουμε εμφανή στοιχεία μεταβάσεως της πρώτης ιστορίας στην δεύτερη ελαφρώς μυθιστοριοποιημένα.
 Αυτήν, λοιπόν, την παραβαλλομένη υπόθεση της Βρετανικής μυθολογίας, ωσαύτως παραμυθίας, αναμοχλεύουμε εντρυφώντας στα μυθολογικά δρώμενα της μεσαιωνικής Βρετανίας. Πρωταγωνιστής, εδώ, είναι ο Αρθούρος, ο ιδρυτής του τάγματος της στρογγυλής τραπέζης. Στην πορεία όμως, της περιγραφής του μύθου, θα δούμε ότι τα μυθολογικά γεγονότα του Αρθουριανού κύκλου βασίζονται στην μεταγραφή του βίου Αττικών ηρώων, όπως λόγου χάριν, του Θησέα, του Ικάριου, του Ιππότη  κ.α.
  Εν ολίγοις, ο Αρθούρος ήταν ένας μικρός ήρωας που γεννήθηκε για να βασιλέψει στην Κελτική Βρετανία πριν την εισβολή των Σαξόνων και των Νορμανδών. Μεγάλωσε σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια, υποδηλώνοντας, ο μυθοπλάστης, ότι είχε λαϊκό έρεισμα από την αγροτική τάξη της υπαίθρου (δηλαδή τον λαό, όπως και ο Θησέας, άλλωστε, υπήρξε πολύ λαοφιλής και συνάμα προστάτης των αδυνάτων χαμηλών κοινωνικών τάξεων). 
 Ο μύθος της Αρθουριανής λογοτεχνίας λέει ότι, υπήρχε κάποτε ένα ιερό σπαθί που κατασκευάστηκε με μαγικό τρόπο από τον μάγο Μέρλιν, κι ονομάστηκε εξκάλιμπερ ή εξκάλιμπουρ. Το σπαθί το δώρισε στον βασιλιά Πέντραγκον ο Μέρλιν, σε κάποια μεταξύ τους συνδιαλλαγή. Τελικά, έπειτα από πολλές περιπέτειες, ο Ούθερ Πέτραγκον, ο γνήσιος πατέρας του Αρθούρου, κάρφωσε το εξκάλιμπερ  σ' ένα βράχο, λίγο πριν πεθάνει. Για πολύ καιρό οι ιππότες της Βρετανίας προσπαθούσαν να ξεσφηνώσουν το ιερό σπαθί από το βράχο μα κανείς τους δεν το κατάφερνε. 
  Ο μικρός Αρθούρος, μετά το θάνατο των γονιών του υιοθετήθηκε από μια αγροτική οικογένεια. Κάποια στιγμή, που εκτελούσε χρέη ιπποκόμου, του ζητήθηκε από κάποιον ιππότη να του φέρει ένα σπαθί. Εκείνος, αναζητώντας την εύρεση ενός σπαθιού οδηγήθηκε στον βράχο με το καρφωμένο εξκάλιμπουρ. Χωρίς να γνωρίζει τίποτα για το μυστήριο που περιβάλλει αυτό το σπαθί, τραβώντας το, το έβγαλε μέσα από τον βράχο. Τότε, βλέποντας όλοι το γεγονός θεώρησαν ότι, η κατάρα του σπαθιού λύθηκε κι ο Αρθούρος θα πρέπει να ανακηρυχθεί ο νέος βασιλιάς της Κελτικής Βρετανίας. 

Ζωγραφική απεικόνιση του νεαρού Αρθούρου που έλκει 

το εξκάλιμπουρ και το απελευθερώνει από τον βράχο

  Μετά από την στέψη του ο Αρθούρος φαίνεται να εκτελεί μεγάλους άθλους είτε πολεμικής υπεροχής είτε κυβερνητικής διαχείρισης. Όλα αυτά όμως δείχνουν ξεκάθαρα μια ελαφρώς παραλλαγμένη αντιγραφή σημαντικών ηρωικών γεγονότων της ζωής του Έλληνα Θησέα βασιλιά πρότυπου της πόλεως των Αθηνών. Τα γεγονότα αυτά, της παραλλαγμένης αντιγραφής, πιστοποιεί και η εγκυκλοπαίδεια ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ στα λήμματα, Θησέας και Αρθούρος αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, στο λήμμα Αρθούρος, περιγράφεται η μυθολόγηση του βασιλιά της Βρετανίας ως ήρωα του πολιτισμού και της δημιουργίας, το οποίο τινά αντικατοπτρίζει τα μεγάλα έργα που πρόσφερε στην ιστορία του ανθρώπου ο Έλληνας Αθηναίος ήρωας Θησέας [1]. 
 Συνάμα, στο λήμμα Αρθούρος, αναφέρεται η ενδεδειγμένη υιοθέτηση παραλλαγμένων θεμάτων από την ελληνική μυθολογία, όπως, το δικαίωμα στην εξουσία με την απόκτηση του ξίφους παρμένο από τον μύθο του Θησέα, ο τρόπος γέννησης του Αρθούρου παρμένος από τον μύθο του Ηρακλή και η προδοσία του ήρωα από την σύζυγο του και κάποιο συγγενή του παρμένο από τον μύθο του Αγαμέμνονα. 

Ζωγραφική απεικόνιση της έλευσης του ήρωα Θησέα

στα πατρογονικά εδάφη όπου αναγνωρίζεται, στην 
πρώτη τους συνάντηση, από τον πατέρα του 

βασιλέα της Αθήνας Αιγέα δια μέσου του βασιλικού 

ξίφους - σπαθιού.

 Παρά ταύτα, για την ιστορική ύπαρξη του Αρθούρου δεν υπάρχει κανένα αξιόπιστο κριτήριο. Ακόμη και το όνομα του είναι μια παραφθορά του ονόματος του λαμπρότατου άστρου του Βοώτη Αρκτούρου. Ο Αρκτούρος έχει μια φανερή μυθολογική σχέση με τον Αττικό ήρωα Ικάριο, καθότι, το όνομα του Αρθούρου αποσυμβολίζει τον αστέρα Αρκτούρο του Βοώτη. Ο Αρκτούρος σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία είναι ο Ικάριος που καταστερίστηκε στον ουρανό από τον θεό Ζεύς. 
  Η ιστορία του Αθηναίου Ικάριου ή Ίκαρου ή Ικαρίων, της Αιγηίδος φυλής, που διαβιούσε επί της βασιλείας του Πανδίονα στην περιοχή των Μεσογείων Αττικής, εξιστορείται ως εξής: Κάποτε όταν ο Ικάριος δέχτηκε να φιλοξενήσει τον Διόνυσο, ο θεός της αμπέλου και του οίνου για να ανταμείψει την θερμή υποδοχή του Ικάριου, του έκανε δώρο την γνώση της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποιίας. 

 Ο Ικάριος θέλοντας να μεταλαμπαδεύσει την τέχνη της διονυσιακής καλλιέργειας και παραγωγής του υδαρούς ποτού συνάντησε τους ημεδαπούς συμπολίτες του και τους πρόσφερε να πιουν. Η μέθη, που επέφερε το αλκοόλ του οίνου, αντιμετωπίστηκε με καχυποψία από τους πίνοντας τον οίνον και δι' αυτό θανάτωσαν τον Ικάριο, ισχυριζόμενοι την προσπάθεια του θύματος να τους δηλητηριάσει. Η κόρη του Ηριγόνη, καθοδηγούμενη από την σκύλα της Μαίρα ή Μαρία, έφτασε στον Υμηττό όπου εκεί βρήκε τον τάφο του πατέρα της. Στο σημείο αυτό, από την λύπη της, απαγχονίστηκε. 
  Η Ηριγόνη, που υποδήλωνε τον συμβολισμό της Αυγής, πέθανε σε νεαρή ηλικία. Ο άδικος θάνατος της επέφερε την θεία μήνιν με αποτέλεσμα να επέλθει η αρρώστια της πανούκλας ή της λύσσας σε όλες τις παρθένες της Αττικής, που πλέον αλλόφρονες απαγχονίζονταν ωσάν την Ηριγόνη.

 Ο Δίας κι ο Διόνυσος, βλέποντας την τροπή του μοιραίου δράματος, μετέτρεψαν σε ουράνιους αστερισμούς τους τρεις πρωταγωνιστές. Ο Ικάριος έγινε ο λαμπρός αστήρ του Βοώτη, επονομαζόμενος ως Αρκτούρος ή Αρθούρος, η Ηριγόνη ο αστερισμός της Παρθένου και η σκυλίτσα Μαίρα το άστρο του κυνός. 

  Για να εξευμενίσουν το κακό, οι Αθηναίοι, έπιασαν τους δράστες του εγκλήματος και τους τιμώρησαν. Έπειτα, θέσπισαν μια εξωραϊστική και γονιμικἠ εορτή που την ονόμασαν Αιώρα ή Εώρα. Κατά την διάρκεια της εορτής δίνονταν ένας επιτραπέζιος δείπνος ή Εύδειπνος λεγόμενος, όπου έψαλλαν ομόφωνα ένα άσμα. Τούτο, το ελληνικό αθηναϊκό έθος υιοθετήθηκε από τους Βάρδους μυθογράφους για να περιγράψουν τις γιορτές των ιπποτών της στρογγυλής τραπέζης με τα άσματα και το πιοτό που έπιναν στο κύπελλο μπράγκα. 

  Κατά την εποχή του Ικάριου και της Ηριγόνης γεννιέται και ο μύθος του σπαθιού του Αιγέα του γιου του Πανδίονα και πατέρα του Θησέα. Κομμάτια αυτού του μύθου φαίνεται να ταξίδεψαν προς την Βρετανική ήπειρο, στους μεταχριστιανικούς αιώνες, τότε που πλάθεται εκ των επικών ποιητών η μορφικός χαρακτήρας του βασιλιά Αρθούρου. Οι ομοιότητες του μύθου, που έπλασαν για τον Βρετανό βασιλέα, έλκουν την προέλευση τους  στην Ελληνική επική ποίηση. 

  Επιπλέον, περί της δημιουργίας του ιπποτικού τάγματος, εκ του Αρθούρου, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις ρίζες της ονομασίας στην αρχαία Αθήνα, όπου υπήρξε ένας μυθολογικός ήρωας που ονομάζονταν Ιππότης. Πρωτίστως όμως, η πατρότητα του όρου της ιππικής ή ιπποτικής ή ιππευτικής τέχνης αποδίδεται στον θαλάσσιο θεό Ποσειδώνα, ο οποίος για την εν λόγω ευεργεσία του στην πόλης της Αθήνας ονομάστηκε και Ίππιος Ποσειδών. Οι Αθηναίοι, τον τιμούσαν σ' ένα απ' τους ιερούς λόφους της Αθήνας που ονομάζονταν Ίππιος Κολωνός. 
  Στα μυθολογούμενα τους, οι Αθηναίοι, εξιστορούσαν το γεγονός της διδασκαλίας της ιππικής τέχνης από τον Ποσειδώνα στους εγχώριους κατοίκους της ενδόξου πόλεως. Επίσης, λέγεται ότι ήταν εκείνος όπου προσάρτησε πρώτος ένα αυτοσχέδιο άρμα στους ίππους. Πραγματικά, μια τόσο βαθιά επιρροή είχε η ιππευτική τέχνη στην ζωή των Αθηναίων πολιτών όπου θεσμοθετήθηκε ιδιαιτέρα ονομασία κοινωνικής τάξης η οποία ονομάζονταν Ιππείς [2]. Αυτοί, υπήρξαν, κατά μίαν εκδοχή, οι πρώτοι ιππότες οι ασχολούμενοι μόνο με τα άλογα, την ιππική τέχνη, τους κανόνες ευγένειας και την τιμή των όπλων, οι κοινώς ονομαστοί ευπατρίδες. Τούτοι, οι αλογοτρόφοι ιππείς ήταν μια κοινότητα μέσα στην κοινότητα της πολιτείας, που συμμετείχαν υπό την μορφή ιεροτελεστίας στην μεγαλύτερη εορταστική εκδήλωση των Αθηνών, τα Παναθήναια. 

Το εξκάλιμπουρ στην ομώνυμη ταινία γυρισμένη το 1981

ενώ στην κάτωθι εικόνα βλέπουμε την ανάπλαση ενός 

μυκηναϊκού σπαθιού στην εποχή του Θησέα. 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Στο κύκλο της Αρθουριανής λογοτεχνίας συγκαταλέγεται και η περιπέτεια του Τριστάνδου και της Ιζόλδης. Ιδού τι λέει η Wikipedia στο λήμμα Ιζόλδη. Κατά τη διάρκεια μιας περιπέτειας στη περιοχή της Βρετάνης, ο Τριστάνος υποφέρει από μια δηλητηριασμένη πληγή, που μόνο η Ιζόλδη, ο πιο εξειδικευμένος ιατρός του κόσμου, θα μπορούσε να την θεραπεύσει. Στέλνει, λοιπόν, ένα πλοίο με την ίδια, ζητώντας απ'το πλήρωμά του να ανοίξει τα λευκά πανιά για την επιστροφή, αν η Ιζόλδη είναι πάνω στο πλοίο, και τα μαύρα αν δεν είναι. Η Ιζόλδη συμφωνεί να πάει, και το πλοίο ξεκινάει με τα λευκά του πανιά ψηλά. Ωστόσο, ο Τριστάνδος είναι πολύ αδύναμος και δεν μπορεί να κοιτάξει έξω απ' το παράθυρό του για να δει το χρώμα των πανιών. Γι' αυτό ζητά από τη νόμιμη σύζυγό του να το ελέγξει. Όμως από ζηλοτυπία, η νόμιμη γυναίκα του Ίσελτ, του λέει ότι τα πανιά είναι μαύρα και ο Τριστάνδος μέσα στην απόγνωση του πεθαίνει αμέσως. Όταν η Ιζόλδη, επιστρέφει βρίσκει τον εραστή της νεκρό.  Η υπόθεση της θανατηφόρας παρεξήγησης των λευκών και μαύρων πανιών είναι κλεμμένη από την ιστορία του βασιλιά Αιγέα και του γιου του Θησέα στην ελληνική μυθολογία. Εκεί, βλέπουμε τον Αιγέα να παραγγέλνει στον γιο του Θησέα, αν γυρίσει νικητής από την Κρήτη, να αλλάξει τα μαύρα πανιά και να βάλει λευκά ή πορφυρά (κατά μία άλλη εκδοχή). Αφού, εν τέλει σκοτώνει τον Μινώταυρο, επειδή ήταν θλιμμένος για την απώλεια της Αριάδνης, ξεχνάει ν'αλλάξει τα πανιά κι ο Αιγεύς βλέποντας τα γκρεμίζεται από τον βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών (κατά άλλους από τον βράχο του Σουνίου). 

[2] Η μοναδική καταγραφή περί αρχαίας ιππικής τέχνης συναντάτε στο σύγγραμα του Αθηναίου ιστορικού φιλοσόφου και στρατιωτικού Ξενοφώντα, "Περί ἱππικῆς". Ο Ξενοφώντας υπήρξε ένας άριστος ιππέας αλλά και ευγενής ιππότης. Ως έφιππος πολεμιστής έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και εκτός συνόρων της πατρίδας του, όπως παρά το πλευρό του φιλέλληνα βασιλέα της Περσίας Κύρου. Θα λέγαμε όμως ότι, η έννοια του ιππότη πρωτοεμφανίζεται στα επικά κείμενα του Ομήρου, όπου προσφωνεί τον Νέστορα ως ιππότη στην Ιλιάδα: "ἱππότα Νέστωρ" (Ιλιάς Β 336).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, εκδοτική Αθηνών

-Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι-Θησέας

-Διόδωρου Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη 

-Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη

-Παυσανίου, Αττικά

-Ομήρου Ιλιάς

ЭIЄ
Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΚΕΚΡΟΨ ΕΝΑΣ ΕΥΦΥΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣ - ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Έρευνα & συγγραφή Ιωάννης Γ Βαφίνης
-

  Ένα αρχαιολογικό παράδοξο, το οποίο τίθεται στα ιστορικά δρώμενα της πανάρχαιας Αθηναϊκής γης, θα αναλύσουμε στην εν λόγω σύντομη και επιτόπια έρευνα. Το παράδοξο τούτο είναι το καταγεγραμμένο γεγονός της υπάρξεως του μαγικού τάφου του βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα. Σύμφωνα με τις διάσπαρτες γραπτές ή προφορικές μαρτυρίες ο τάφος βρίσκεται στην νότια πλευρά του Ερεχθείου. 
  Το ταφικό μνημείο του νομοθέτη βασιλιά Κέκροπα, το οποίο δεν είναι εμφανές, βρίσκεται κάτω από το αίθριο του Ερεχθείου, όπου βρίσκονται οι Καρυάτιδες. Το αίθριον στηρίζεται σε έξι κολώνες σε σχηματισμό ανάγλυφης όψης Αττικών κορών. Εκεί βαθιά, κάτω από τα πόδια των Καρυάτιδων, βρίσκεται θαμμένος ο βασιλιάς και ιδρυτής της Ακρόπολης των Αθηνών. Η επιμέρους αυτόνομη οικοδομή του Ερέχθειου, με σημείο αναφοράς της Καρυάτιδες, ονομάζονταν από τους Αθηναίους, Κεκρόπιο. 

Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου η αναφερόμενη και 

ως ''πρόστασις των κορών''

 Οι Καρυάτιδες δεν βρίσκονται εκεί για να κρατούν μόνο την στέγη με το κεφάλι τους, αλλά στέκουν αιώνες τώρα, ατάραχες, αποτίοντας ιερές προσφορές στον πρωτογενή Αθηναίο Άνακτα. 

 Άλλωστε, σ' αυτό το ιερό έδαφος συνέβη η διαμάχη μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την επικράτηση της προστασίας της Πόλεως, που τότε ονομάζονταν Κεκροπία. Ο Κέκροψ επέλεξε το δώρο της Αθηνάς, που ήταν η ιερή ελιά, και παραχώρησε την προστασία της Πόλεως στην θεά της Σοφίας. Έτσι, ονόμασε την πόλη Αθήνα, από το όνομα της Πολιάδος Αθηνάς, και προς τιμήν της ανεγέρθηκε ναός επί της Ακροπόλεως. Έκτοτε, ο Κέκροψ θεωρήθηκε ιδρυτής της πόλης των Αθηνών. Στην αρχή η πόλη ονομάστηκε Κεκροπία αντικαθιστώντας την παλαιότερη ονομασία που ήταν Κραναή. 
 Συμβουλευόμενος τις αρχαίες ιστορικές πηγές, η καταγωγή του Κέκροπος αποδεικνύεται Αττικόθεν. Οι παλαιοί μυθοποιοί τον αποκαλούν γιο του Δράκοντος και της Γαίας. Πιο συγκεκριμένα, ο Τάκιτος[1] ισχυρίζεται ότι, ο Κέκροψ, ήρθε από την πόλη Σάιδα της Αιγύπτου, οπότε τον θεωρεί μάλλον ως Αιγύπτιο το γένος. Ωστόσο, ο Θεόπομπος και Καλλισθένης παραθέτουν την ορθή γνώμη ότι, εξ εναντίας, η Σάιδα της Αιγύπτου είναι Αθηναϊκή αποικία. Επ' αυτού συμφωνεί και ο Απολλόδωρος, ο οποίος στην βιβλιοθήκη του αναφέρει τον βασιλιά Κέκροπα ως γηγενή κι αυτόχθων Αθηναίο εκφυόμενο εκ της γης. Μάλιστα, του αποδίδει και το προσωνύμιο δρακοντοφυής. Η προσφώνηση του προϊστορικού βασιλέα Κέκροπα ως Δράκοντα, κατά μία έννοια είναι συμβολική κι αναδεικνύει την γιγάντια υπερμεγέθης φύση αλλά και έτερον την πνευματική ιδιοφυΐα του, δεδομένο τωόντι η μήτηρ του Γη τον είχε προικίσει με όλα τα νάματα της γήινης φύσεως.

Η αναπαράσταση του Κέκροπος σε μελανόμορφο 
Αττικό αγγείο του 4ου αιώνα π.Χ. τον παρουσιάζει ως διφυή
 οντότητα κατά το ήμισυ ανθρώπου και το άλλο μισό δράκου. Υπάρχει 
μια θεωρία στο λεξικό του Beigbeder[Lexique σελ. 395] που λέει ότι, 
ένα είδος δράκου, η μικρή ύδρα του Νείλου, θεωρούνταν ο καλός δράκος
 ή ακόμη εικόνα του Χριστού (ΛΕΞΙΚΟ Bestiario, λήμμα Δράκος). Εδώ, ο δράκος συμβολίζει 
τον Χριστό-όφι που αντιμάχεται τον δράκο-αντίχριστο. Αυτός ο φτερωτός όφις, όπως τα 
Σεραφείμ της Παλαιάς Διαθήκης, υποδηλώνει τους ουράνιους, γήινους και θαλάσσιους αγαθοδαίμονες. Επίσης, η μορφή του προσώπου του Χριστού, στην Αποκάλυψη του Ιωάννου, περιγράφεται ως 
δράκου του οποίου πετούν φλόγες τα μάτια του ενώ απ' το στόμα εξέρχεται ένα δίκοπο μαχαίρι
 παρόμοιο με την διχαλωτή γλώσσα του δράκου. Υπενθυμίζω δε ότι, στην αρχαία Αθήνα υπήρξε η λατρεία του οίκουρου όφεως. Ένα τέτοιο πελώριο φίδι κατοικούσε στο εσωτερικό του Ερεχθείου κλπ κλπ.

 Περί τούτου, αποφαίνομαι γνώμην απ' το ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ (ETYMOLOGICON MAGNUM LEXICON) στο λήμμα Δράκος, όπερ εκ του ρήματος δέρνω σημαίνει τον οξυδερκή. Η οξυδέρκεια είναι η ευστροφία, η εξυπνάδα η οξεία αντίληψη, την οποία σαφώς κατείχε ο Κέκροψ, όπως προκύπτει από τα συμφραζόμενα. Επίσης, στο λήμμα Δρακίος, ως όνομα κύριον αποδίδεται η εξήγηση εκ του ρήματος δρω[2] που σημαίνει: ο δραττόμενος, ο ισχυρός ή εκ του πράττω και πρακτικός. Άρα, η παραστατικότητα της απεικόνισης του με τα κάτω άκρα ως όφις ή δράκος ή ιχθύς ήθελε να αποδόσει μια σειρά από τα ιδιαίτερα χαρίσματα αυτού του ηγέτη και ουχί την σχέση του με τα μυθικά όντα των δράκων.
  Οι αρχαίοι μυθοποιοί αποφαίνονται με υπερθετικό βαθμό για την δημιουργικότητα του Κέκροπος και τον αναγάγουν στην σφαίρα του πρωταίτιου θεμελιωτή της Αττικής πολιτείας. Υποστηρίζουν ότι, ο μέγας ανήρ, αναλλαμβάνοντας τα βασιλικά του καθήκοντα, έθεσε ως προτεραιότητα την εγκαθίδρυση των πολιτειακών θεσμών νουθετώντας τους πρώτους ανθρώπους στις πολύτιμες τέχνες, όπως: την ανοικοδόμηση των οικίων τους, την ανέγερση βωμών για τις θρησκευτικές τους τελετουργίες, την κατασκευή βελών για το κυνήγι θηραμάτων, και το κατ' εξοχήν σπουδαίο, την καλλιέργεια της γης[3]. Λέγεται δε πως εισήγαγε πρώτος την φυτεία της ελιάς, κατόπιν παρότρυνσης της θεάς Αθηνάς. 
 Το γεγονός προέκυψε κατά την διάρκεια μιας αψιμαχίας, της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για το ποιος θα αναλάβει την θεϊκή προστασία της Πόλεως, τέθηκαν τα δώρα τους υπό κρίσην. Τότε οι δέκα θεοί κατέβηκαν στον βράχο της Ακροπόλεως και έκαναν δικαστήριο με κριτή τον βασιλιά Κέκροπα. Εκείνος, επέλεξε το ελαιόδενδρο έναντι του ιππικού άρματος θεωρώντας το δέντρο της θεάς Σοφίας κατά πολύν ωφέλιμον. Μια παραλλαγή του μύθου θέλει τον Κέκροπα να συγκαλεί συνέλευση των πολιτών και δημοψήφισμα. Η πλάστιγγα του αποτελέσματος έγειρε προς την θέα Αθηνά διότι, η ψήφος των γυναικών ήταν κατά μία περισσότερη, έναντι των ανδρών που προτίμησαν να ψηφίσουν υπέρ του Ποσειδώνα.
 Κατόπιν τούτων, ο βασιλιάς Κέκροψ ανέλαβε το πιο δύσκολο τεχνολογικό έργο, να οχυρώσει τον βράχο της Ακροπόλεως με κυκλώπια τείχη. Το περιτείχισμα της Ακρόπολης ήταν πάχους έξι μέτρων. Δεν παρέλειψε την εισαγωγή της λατρείας του Ύψιστου Δία και της Πολιάδος Αθηνάς. Παράλληλα, εις τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως, μετέτρεψε τις αιματηρές θυσίες με αναίμακτες ως ένδειξη θρησκευτικού και ειρηνοποιού πνεύματος. Με όλα αυτά τα προλεχθέντα κριτήρια, αποφάσισέ να διαιρέσει τον λαό της Αττικής σε τέσσερις φυλές, Κεκροπίδα, Αυτόχθονας, Ακταίαν και Παραλίαν.
 Επιπλέον, στο λεξικό του Σουΐδα, εξιστορούνται κι άλλες μεγάλες ευεργεσίες του Κέκροπος προς τους ιθαγενείς υπηκόους του, ελληνοπελασγούς Αθηναίους. Λέγεται επίσης, για εκείνους τους παλαιότερους χρόνους όπου λεπτομερείς χρονικά δεν έχουν διασωθεί, ότι ο Κέκροψ δια νόμου τα άγρια ήθη των γηγενών κατοίκων εξημέρωσε και θέσπισε την μονογαμία.
 Τούτο δε εφήρμοσε καθώς διέκρινε τους άντρες να σμίγουν χωρίς γάμο με γυναίκες και εκείνες να τεκνοποιούν δίχως να ξέρουν ποιοι είναι οι πατεράδες των παιδιών τους και τα παιδιά τίνος πατέρα είναι. Έτσι, έθεσε νόμο της φανερής επιγαμίας και διαχώρισε στο ζεύγος την φύση του πατέρα και την φύση της μητέρας. Με αυτή την ευφυής νομοθεσία επικαλέστηκε αργότερα από τους πολίτες της Αθήνας ως διφυής, καθότι, μετά νόμου διαχώρισε τις δυο φύσης του ανθρώπου ήτοι ανδρός και γυναικός. Δείχνοντας πρώτος το καλό παράδειγμα νυμφεύθηκε την Άγραυλο που ήταν κόρη του βασιλιά της Αττικής Ακταίου. Από την Άγραυλο απέκτησε έναν γιο, τον Ερυσίχθονα, και τρεις κόρες, την Άγραυλο, την Έρση και την Πάνδροσο.
 Επιπλέον, για την ορθή επιβολή των νόμων χρειάστηκε την στήριξη ενός κραταιού δικαστηρίου. Τότε, ο Κέκροπας, μέ το πρόσχημα της περιπέτειας που είχε ο θεός Άρης, ο οποίος σκότωσε τον Αλιρρόθιο γιο του Ποσειδώνα και δικάστηκε από τους θεούς στον όμορο βράχο απέναντι της Ακροπόλεως, αφού κατονόμασε το σημείο Άρειο Πάγο το ανακήρυξε επισήμως ύπατο δικαστήριο της πόλεως των Αθηνών. Έτσι έγινε η πρώτη σύσταση δικαστηρίου στην παγκόσμια ιστορία και ο Άρειος Πάγος θα πρέπει να καταγραφεί επισήμως ως το πρώτο δικαστήριο του κόσμου.
 Παραπλεύρως, μια ακόμη πρωτοποριακή πολιτική πράξη ήταν και η καταμέτρηση του ομογενούς εγχώριου πληθυσμού της Αθήνας ή και ολόκληρης της Αττικής. Την εξαιρετική ιδέα του Κέκροπα, να κάνει απογραφή του πληθυσμού, την εξιστόρησε ο Πίνδαρος στον Ολυμπιόνικο, αναμέλποντας ποιητικά την απόφαση του βασιλέως Κέκροπα να διατάξει κάθε κάτοικο να λάβει από έναν λίθο και να τον θέσει σε προσδιορισμένο σημείο. Έτσι λοιπόν, έπειτα από την περισυλλογή και καταμέτρηση των λίθων ανακοινώθηκε το συνολικό αριθμητικό αποτέλεσμα. Η καταμέτρηση αποκάλυψε το πληθυσμιακό σύνολο των γηγενών Αθηναίων που ήταν δισμύριοι ήτοι είκοσι χιλιάδες κάτοικοι. Λόγω της χρήσης του λίθου ήτοι και λας ή λάας=πέτρα, το σύνολο των ανθρώπων έλαβε την ονομασία λαός ή λαοί, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας στην Αθήνα ήτοι σε όλοι την Αττική.
 Εν κατακλείδι, ο Κέκροψ, δεν ήταν απλά ο ιδρυτής των Αθηνών αλλά και ο πρώτος ιθύνων νους και εμπνευστής μιας θείας ουράνιας πολιτείας. Ίσως, να καθίσταται αναγκαίο και πάλι η επανεξετάσει της προσφοράς του Κέκροπος εις την απ' αιώνος πορεία και εξέλιξη του πολιτισμού, έτσι ώστε να τον αναδείξει ως έναν απ' τους πρώτους και μεγαλύτερους πρωτοπόρους ηγέτες της ανθρωπότητας. Οι Αθηναίοι, όντως, ετίμησαν τον βασιλέα τους, εις τους μετέπειτα αιώνες, ως ήρωα και μέγα ευεργέτη, όπου οδήγησε τον λαό της Αθήνας στον έννομο βίο καταστέλλοντας την βαρβαρότητα.
 Σε όλα τούτα τα προαναφερθέντα υπαινικτικά σχόλια βασική συμβολή μας παρέχουν τα στοιχεία που εκμαιεύτηκαν από το ETYMOLOGICON MAGNUM στο λήμμα ''Κέκροψ''.

Ο Κέκροψ φοράει κρητικό κεφαλομάντηλο ή πρόκειται για οπτική απάτη του ανάγλυφου; Εδώ παρουσιάζω την σύγκριση του αρχαίου ανάγλυφου με το πρόσωπο ενός παραδοσιακού Κρητικού. Ιστορικά αποδεικνύεται η μεταφορά πολιτισμού από την Αθήνα στην Κρήτη το 10.000 π.Χ. μετά τον καταποντισμό της Ατλαντίδας. Αν υφίστανται όλα αυτά, άραγε πόσο μεγάλη άγνοια έχουμε για την προϊστορική Ελλάδα;

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ο Κέκροψ, κατά Τάκιτον(9) ''Quidam Cecropem Atheniensem...memorant sedecim litterarym formas...reperisse''.

[2] Εκ του ρήματος δρω προκύπτει και η έννοια του αρχαίου δράματος, του οποίου εμπνευστές υπήρξαν οι Αθηναίοι τραγωδοί. Γίνεται εμφανείς, λοιπόν, πόσο μεγάλη επιρροή διακατείχε τους Αθηναίους εκ του προγονικού κυττάρου της χθόνιας γενιάς του Κέκροπος.

[3] Πληροφορούμεθα, λοιπόν, από την εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΥΣ LAROUSE BRITANNICA την ετυμολογία της φερωνυμίας του Κέκροπος ως προερχόμενη εκ της λέξεως κρώπιον=δρεπάνι(Δες το λήμμα Κέκροψ). Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με την εφαρμογή της γεωργικής καλλιέργειας αλλά και με τον ήρωα Εχετλαίο, που υποτίθεται ότι βοήθησε τον Αθηναϊκό στρατό στην μάχη του Μαραθώνα. Η περιγραφή του γιγάντιου πολεμιστή με την μακριά γενειάδα ταιριάζει στα φυσιογνωμία χαρακτηριστικά του βασιλέα Κέκροψ. Άλλωστε, η γυναίκα του Κέκροπα η Άγραυλος είχε ευρεία αποδοχή από τον λαό των Αθηνών και μετά θάνατον δέχθηκε τιμές αφηρωισμένης βασίλισσας. Το σημείο λατρεία της ήταν το ανατολικό σπήλαιο της Ακροπόλεως, και ονομάζονταν Αγλαύριο ή σπήλαιο το Ύπατου Δία. Στην ετήσια λατρεία γίνονταν και η τελετή ενηλικίωσης των Αθηναίων εφήβων. Κατά την διάρκεια της τελετής, οι νέοι, απήγγειλαν με σθένος τον Αγραύλειο όρκο, υποσχόμενοι να υπερασπιστούν μέχρι θανάτου την πατρώα γη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-THOMAS GAISFORD S.T.P., ETYMOLOGICON MAGNUM LEXICON, τόμος 2

-ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ

-ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΩΡΕΝΤΗ, ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ, Εν Βιέννη της Αυστρίας, 1837

-JEAN - PAUL CLEBERT, ΛΕΞΙΚΟ Bestiario, εκδ. ΑΡΧΕΤΥΠΟ 2004

-ΠΑΠΥΡΟΥΣ LAROUSE BRITANNICA