ЭIЄ

ΟΙ 24 ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΙ ΚΙΘΑΡΩΔΟΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΕ ΚΑΙ ΙΟΥΔΑΙΟΙ

Ἔρευνα & συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης 

 Ὁ συλλογισμὸς τῆς ἔννοιας τοῦ ἐσχατολογικοῦ βιβλίου τῆς Καινῆς διαθήκης συνέχεται ἀπὸ μία βαθιὰ πνευματικὴ αὔρα καὶ διὰ τοῦτο ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου χρίζει ἰδιαιτέρας προσηλώσεως καὶ προσεγγίσεως. Οἱ μορφὲς καὶ τὰ πρόσωπα μοιάζουν νὰ εἶναι ὑπερκόσμια καὶ μὲ ὑπέρογκες διαστάσεις.   Οἱ θεόληπτες περιγραφὲς τοῦ κειμένου ξεπερνοῦν καὶ τὴν πιὸ ἀχαλίνωτη φαντασία καὶ συντονίζουν τὴν σκέψη σὲ μιὰ ἀλλότρια συχνότητα ποὺ ὅμως ἐμπεριέχει φῶς καὶ ἀλήθεια! 

  Μιὰ ἐκ τῶν σημαντικότερων περιγραφῶν τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ Ἰωάννου ἀναφέρεται σὲ ἀνείπωτα πρόσωπα τῆς οὐράνιας βασιλείας τῶν εἰκοσιτεσσάρων κιθαρωδὼν τοῦ θρόνου Τοῦ Θεοῦ. 

 Πρὶν ὁδηγηθοῦμε, λοιπόν, στὴν ἔρευνα τῶν προσώπων αὐτῶν καὶ τὴν ἀνίχνευση τῆς ταυτότητας τους  προτάσσω τὴν ἑξῆς περικοπὴ ἐκ τῆς βίβλου τῆς Ἀποκαλύψεως: «καὶ ὅτε ἔλαβε τὸ βιβλίον, τὰ τέσσαρα ζῷα καὶ οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύτεροι ἔπεσαν ἐνώπιον τοῦ ἀρνίου, ἔχοντες ἕκαστος κιθάραν καὶ φιάλας χρυσᾶς γεμούσας θυμιαμάτων, αἵ εἰσιν αἱ προσευχαὶ τῶν ἁγίων· Καὶ ὅταν ἐπῆρε τὸ βιβλίον, τὰ τέσσαρα ζῶα καὶ οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύτεροι (κατανοήσαντες πλέον ὅτι αὐτὸ ἦτο ἄξιον νὰ ἀνοίξη τὸ βιβλίον) ἔπεσαν εἰς προσκύνησιν ἐμπρὸς στὸ Ἀρνίον. Καὶ εἶχε ὁ κάθε πρεσβύτερος κιθάραν, διὰ νὰ ψάλλη ὕμνους δοξολογίας, καὶ φιάλες χρυσές, γεμᾶτες ἀπὸ εὐώδη θυμιάματα, τὰ ὁποῖα εἶναι αἱ προσευχαὶ τῶν Χριστιανῶν... καὶ ᾄδουσιν ᾠδὴν καινὴν λέγοντες· ἄξιος εἶ λαβεῖν τὸ βιβλίον καὶ ἀνοῖξαι τὰς σφραγῖδας αὐτοῦ, ὅτι ἐσφάγης καὶ ἠγόρασας τῷ Θεῷ ἡμᾶς ἐν τῷ αἵματί σου ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους…» (Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου  κεφ. ε΄ παραγρ. 8-9). 

 Η θεολογικήν ετυμηγορία της περιγραφής τούτης, στην Αποκάλυψη του Ιωάννου εικάζεται ότι περιγράφει το δείπνο του Αρνίου.

Ὁ δεῖπνος τοῦ Ἀρνίου σὲ βυζαντινὴ ἁγιογραφία στὸ Ἅγιο Ὅρος ὅπου παρίστανται οἱ εἰκοσιτέσσερις πρεσβύτεροι δεξιὰ κι ἀριστερὰ τοῦ θρόνου Τοῦ Θεοῦ 

 Ποιοί ὅμως φαίνεται νὰ εἶναι εἰς τὴν πραγματικότητα οἱ εἰκοσιτέσσερις κιθαρωδοὶ πρεσβύτεροι; 

 Μιὰ θεολογικὴ ἑρμηνεία ἐρίζει πρὸς τὴν ἄποψη ὅτι, οἱ δώδεκα πρεσβύτεροι ἀντιπροσωπεύουν τὶς δώδεκα φυλὲς τοῦ Ἰσραήλ, ἐνῷ οἱ ἄλλοι δώδεκα ἀντιπροσωπεύουν τοὺς δώδεκα μαθητὲς κι ἀποστόλους τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, συνθέτοντας τροποτινὰ τὸν «νέο λαὸ» τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι τὸ ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας Του. 

 Μιὰ ἑτέραν ἄποψη, ἴσως καὶ ἡ πιθανότερη, τοὺς καταλογίζει ὡς ἀντιπροσώπους τῶν ἀπολυτρωμένων ἀπὸ κάθε ἔθνος, φυλὴ καὶ γλῶσσα, γεγονὸς ποὺ ἐξηγεῖ γιατί φοροῦν λευκὰ ἐνδύματα καὶ στεφάνους, σημάδια νίκης καὶ ἁγνότητας.   

 Ὁρισμένοι, ἐξ αὐτῶν, οἱ ἐπονομαζόμενοι καὶ ἐθνικοί, πιθανὸν νὰ προέρχονται ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο Ἑλληνικὸ γένος τῶν ποιητῶν σοφιστῶν καὶ ἱερέων ἤτοι καὶ βασιλέων κιθαρωδών, ὅπως: ὁ Μουσαῖος κι ὁ Πάμφως ἐξ Ἀθηνῶν, ὁ Ὀρφέας τῆς Θράκης, ὁ Ἐρεχθέας μετὰ τοῦ Θησέως ὡς βασιλεῖς μὲ παράλληλη ἱερατικὴ ἰδιότητα, ὁ Πίνδαρος, ὁ Ἀρίων,  ὁ Εὔνομος καὶ ὁ Ἐπιμενίδης ὁ Κρὴς, ὅπως κὶ ἄλλοι συναποτελοῦντες  τοὺς δώδεκα ἐθνικοὺς πρεσβύτερους κιθαρωδούς. 

  Οἱ ἄλλοι δώδεκα συσχετίζονται μὲ τοὺς βασιλεῖς, ἱερεῖς καὶ προφῆτες τοῦ λαοῦ τῆς Παλαιστίνης, μὲ κορυφαῖο τον κιθαρωδὸ Δαυὶδ τὸν προφητάνακτα καὶ προγόνο τοῦ Ἐνσαρκωμένου Υἱοῦ καὶ Λόγου Τοῦ Θεοῦ. Ἕπονται, ὁ Μωυσῆς, Ἠσαΐας, Ἰεζεκιὴλ κλπ κλπ.

 Ἐν τούτοις, ἡ τελευταία θεωρία ἀνήκει στοὺς ἐρευνητὲς οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν ὅτι, οἱ δώδεκα πρεσβύτεροι, εἶναι δυνατὸν νὰ συνδέονται μὲ ἀγγελικὰ ὄντα ἢ μὲ ἐκπρόσωπους τῆς ἱερατικῆς λειτουργίας ποὺ συμμετέχουν στὴν οὐράνια λατρεία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ...

   Γιὰ νὰ ἐννοήσουμε τὴν λειτουργικότητα τῶν εἰκοσιτεσσάρων κιθαρωδὼν πρεσβυτέρων, εἰς τὸν δεῖπνο τοῦ Ἀρνίου, ἱκανὸν εἶναι νὰ παραβάλλουμε τὴν πνευματικὴ εὐωχία ποὺ συντελέσθηκε κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς γεννήσεως τῆς Θεοτόκου. 

   Στὸ σύγγραμμα τοῦ ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, «Λόγος εἰς τὸ γενέσιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου», γίνεται ἀναφορὰ σὲ ἐκείνους ποὺ ἀκοῦνε τὴν πνευματικὴ κιθάρα τοῦ ἐνσαρκωμένου θείου Λόγου εἰς τὴν χαρμόσυνον ἀναγγελία τῆς γεννήσεως τῆς Παρθένου Μαρίας. Ἰδοὺ τὰ ἐν λόγῳ σχόλια: «Ὦτα τῶν θείων ἐπακούοντα λόγων καὶ τερπόμενα τὴ κιθάρα τοῦ Πνεύματος, δι' ὧν ὁ Λόγος εἰσῆλθε σαρκωθησόμενος» (Α' 45) μετάφραση: [Αὐτιὰ ποὺ ἀκοῦνε τὸν θεϊκὸ λόγο κι εὐφραίνονται μὲ τὴν κιθάρα τοῦ Πνεύματος, ποὺ ἀπὸ μέσα τους πέρασε ὁ Λόγος γιὰ νὰ σαρκωθῇ]  & «Ἐντεῦθεν χορεύω καὶ κομπάζω καὶ γέγηθα καὶ πρὸς τὴν πηγὴν πάλι τῶν θαυμάτων ἐπάνειμι καὶ τοῦ τῆς εὐφροσύνης ἐμφορούμενος νάματος τὴν κιθάρα πάλιν κραδαίνω τοῦ Πνεύματος καὶ θεῖον ὕμνον ἄδω γενέσιον» (Α' 20 -25) μετάφραση: [Γι' αὐτὸ χορεύω καὶ λέω μεγάλα λόγια καὶ νιώθω μεγάλη χαρὰ καὶ ξαναγυρίζω πάλι πίσω στὴν πηγὴ τῶν θαυμάτων καὶ πλημμυρισμένος μὲ τὸ νάμα τῆς εὐθυμίας, ἁρπάζω τὴν κιθάρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ θεϊκὸ τραγούδι τραγουδῶ στὴ γέννηση της]. 

 Συνελλόντι, παρατηροῦμε πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ παρουσία των κιθαρωδὼν καὶ τοῦ μουσικοῦ ὀργάνου της κιθάρας στὴν οὐράνια βασιλεία καὶ δὴ πλησίον τοῦ θρόνου τῆς Τριαδικὴς Θεότητος.   Προφανῶς, ὁ ἦχος αὐτὸς, ὅπου παρέχει τὴν ἀπόλυτη καθαρότητα - ἐτυμολογικά ἀπὸ ἐκεῖ νὰ ἑδράζεται καὶ ἡ λέξη κιθάρα = καθαρός - νὰ ἀποδίδει τὴν πλήρη Πνευματικὴ συχνότητα τῆς Τρισηλίου Θεότητος. 

 Ἡ πληροφορία ποὺ μᾶς παρέχει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, δείχνει ξεκάθαρα ὅτι, ἡ κιθάρα εἶναι τὸ τέλειο μουσικὸ ὄργανο ὅπου δύνανται νὰ ἑρμηνευτοῦν οὐράνιες πνευματικὲς ὠδές. 

 Οἱ Ἕλληνες πρόγονοι μας, παρὰ τὴν χλεύη ὅπου ἐδέχθησαν ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς καθημὼν ἐκκλησίας, συντηροῦσαν στὸ ἔθος τους τὰ ὑψηλότερα κριτήρια τῆς μουσικοποιητικῆς ἤτοι καὶ ὀρχηστικὴς τέχνης σὲ συνδυασμὸ μὲ τὸν πνευματικὸ οὐράνιο ὁρίζοντα. 

 Στοὺς Δελφούς, στὴν Ἀθήνα καὶ σὲ ἄλλες πόλεις τῆς Ἑλλάδος, ἀπὸ τὴν ἀρχαϊκὴ ἐποχὴ ἀκόμα ἐκτελοῦνται κιθαρωδικοὶ ἀγῶνες. 

 Τὰ Πύθια τῶν Δελφῶν καὶ τὰ Παναθήναια τῶν Ἀθηνῶν ὑπῆρξαν τὰ κέντρα διοργάνωσης κιθαρωδικῶν ἀγώνων, ὅπου συντελοῦνταν μὲ μιὰ μοναδικότητα εἰς τὸ γήινο στερέωμα ἡ ἐπαφὴ τῆς μουσικῆς τέχνης μὲ τὸν οὐράνιο ἡλιακὸ δίσκο τῆς Δικαιοσύνης, ποὺ  ὀνόμαζαν  Ἀπόλλωνα ἤτοι καὶ Ἥλιο, δηλαδή, τὸν φέροντα το φῶς. 

 Ἐν ὀλίγοις, στὰ Πύθεια, ἀλλά, καὶ στὰ Παναθήναια πρωτοεμφανίσθηκε ἡ τέχνη της κιθαρωδίας μὲ πρωτοπόρο τὸν κιθαρωδὸ Ἀπόλλωνα ὁ ὁποῖος δίδαξε τὴν τέχνη αὐτή την κατερχόμενη ἐξ ουρανοῦ ὅπως μᾶς λέει ὁ Πίνδαρος. 

 Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, στὸ βιβλίον του "Μαργαρῖται"  ἀναφέρεται περὶ ἑνὸς καλλιτέχνη ὅπου ἔλαβε τὴν χρυσῆ κιθάρα τοῦ κι ἔφτιαξε μουσικὴ σκηνὴ (θέατρον) γιὰ νὰ διδάξει τὰ καλὰ καὶ φωτεινὰ ἔργα στοὺς ἀνθρώπους. Καὶ συμπληρώνει περὶ τούτου ὡς ἑξῆς: «Ὁ ποιήσας καὶ διδάξας οὕτως μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν»  (Λόγος εἰκοστὸς ὄγδοος).

  Ὁ φέρων τὴν χρυσῆ κιθάρα - τὸ χρυσὸν ὡς συμβολισμός των ἀχτίδων τοῦ Ἡλίου - εἶναι ὁ Ἀπόλλωνας, ὑπαρκτὸ πρόσωπο σύμφωνα μὲ τὸν Διόδωρο τὸν Σικελιώτη ποὺ ἔδρασε μετὰ τῶν Ἐννέα Μουσῶν, κυρίως, εἰς τὴν περιοχὴ τῆς Μεσοποταμίας.

Στὴν λευκὴ ἀττικὴ κύλικα (βαθὺ ποτήρι κυκλικοῦ σχήματος) ποὺ βρέθηκε σὲ τάφο τῶν Δελφῶν Κλασικὴ περίοδος, 480 π.Χ. βλέπουμε τὸν κιθαρωδὸ Ἀπόλλωνα μὲ λευκὸ ἀχειρίδωτο χιτῶνα ποὺ στερεώνεται στοὺς ὤμους μὲ πόρπες, καὶ πορφυρὸ ἱμάτιο ποὺ τυλίγει τὸ κατώτερο μέρος τοῦ κορμιοῦ του, δαφνοστεφανωμένος, νὰ κρατάει τὴν χέλυς ἢ ἐπτάχορδη λύρα μὲ τὸ ἀριστερό του χέρι παίζοντας καὶ μὲ τὸ δεξὶ χέρι κάνοντας σπονδὴ χύνοντας κρασὶ ἀπὸ φιάλη. Τὴν ἴδια στάση βλέπουμε καὶ στὴν Ἁγιογραφία τοῦ δείπνου τοῦ Ἀρνίου, ὅπου, οἱ κιθαρωδοὶ φορῶντας λευκὰ ἱμάτια καὶ ἔμπροσθεν τοὺς στέκουν βασιλικὰ στέμματα, κρατοῦν τὴν κιθάρα μὲ τὸ ἀριστερό τους χέρι παίζοντες ἐνῷ μὲ τὸ δεξὶ φέρουν φιάλη θυμιάματος. 

 Τελικῶς, οὕτως ὁ ἐμφανὴς συσχετισμὸς τοῦ Ἑλληνικοῦ καὶ τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου, ἐπαφίεται εἰς τὴν κρίση σας... 

ΧΑΙΡΕΤΕ!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

•Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου

•Νεότερον ἐγκυκλοπαιδικὸν λεξικὸν τοῦ ΗΛΙΟΥ 

•ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΥΠΟ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΠΟΛΕΩΣ, ΕΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ

•Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, «Λόγος εἰς τὸ γενέσιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου»

•Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος,  "Μαργαρῖται"