ЭIЄ
ΑΡΓΩ: ΤΟ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΗΣ ΠΕΠΛΟΦΟΡΟΥ ΑΘΗΝΑΣ
ΣΤΗΝ ΠΟΜΠΗ ΤΩΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΩΝ
Ἔρευνα & συγγραφὴ: Ἰωάννης Γ. Βαφίνης
-
Εἰς τὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας, ἐκ τοῦ πάλαι, ὑπῆρξαν ρωμαλαῖοι ἄνδρες, οἱ ὀνομαστοὶ ἥρωες, οἱ ὁποῖοι ὄργωναν στεριὲς καὶ διέπλεαν γνωστὲς κι ἄγνωστες θάλασσες μὲ τὰ πολύκωπα πλοῖα τους.
Οἱ πρῶτες μυθικοϊστορικὲς ἀναφορές, πλωτῶν ταξιδίων, περιγράφονται μὲ τοὺς ἡμιθέους καὶ ἥρωες Ἀργοναῦτες. Οἱ διάσημοι ἐκστρατευτὲς τῆς Ἑλλάδος, μὲ ναύκληρο τὸν Ἰάσονα Αἰσονίδη, ἔπλευσαν στὰ μήκη καὶ στὰ πλάτη τῆς ὑφηλίου, ἀνακτῶντας τὸν τίτλο τῶν ἄριστων καὶ ἐπιφανεστέρων ἡρώων ὅλων τῶν ἐποχῶν.
Οἱ αἱρετοὶ Ἀργοναῦτες, ἐκ τῶν εὐγενεστέρων γόνων τῆς ἑλληνίδος φυλῆς, συνενώθηκαν, ἴσως ἐπὶ πολλοστὴ φορά, διὰ τὴν ἐπίτευξη μιᾶς ὑψίστου σημασίας μυστικὴν "κρατικὴν" ὑπηρεσίαν, ἀναφερόμενη μὲ τὸ κωδικὸ ὄνομα Χρυσόμαλλον Δέρας.
Τὸ πλοῖο τῆς ἐκστρατείας, κατασκευασμένο μὲ ὑπερσύγχρονο ἐξοπλισμό, διέθετε κι αὐτὸ ἕνα ἔνδοξο παρελθόν. Ἡ θεωρία αὐτὴ συνάγεται ἐκ τῆς μαρτυρίας, ὅπου θέλει τὸ ἀρχιτεκτονικὸν σχέδιον τοῦ πλοίου νὰ ἔγινε δωρεὰ στὸν κατασκευαστὴ ἀπὸ τὴν Ἀθηνᾶ Ἐργάνη τὴν ἐπονομαζόμενη καὶ θεὰ τῆς σοφίας. Τὸ ὄνομα τοῦ πλοίου ἔφερε τὸ κωδικὸ ὄνομα Ἀργῶ.
Συμφώνως, μὲ τὸ Μέγα ἐτυμολογικὸ λεξικὸ εἰς τὸ λῆμμα Ἀργῶ, μᾶς παρέχεται ἡ ἐτυμολόγησης τῆς ὀνομασίας τοῦ ξακουστοῦ πλοίου τῶν Ἀργοναυτῶν.
Ἡ ἀξιόπλοος ναῦς ἔλαβε τὴν ὀνομασία της λόγῳ τῆς ταχύτητας ποὺ ἀνέπτυσσε στὴν θάλασσα. Ἡ λέξη ἀργός, στὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά, σημαίνει ταχύς, καθότι, τὸ σκαρὶ τοῦ πλοίου ἔτρεχε μὲ ταχύτητα πέραν τῆς συνηθισμένης. Λέγει λοιπὸν τὸ λεξικό: «Αργώ: Η ναυς. αφ' ου και οι Αργοναύται. Εΐρηται ότι Άργος αυτήν κατασκεύασεν. ή ότι εν Άργει τη πόλει κατασκευάθη, ως Ηγή[σιππος] ιστορεί. Ή ότι ταχεία ην. αργόν γαρ και το ταχύ. ένθεν και ΛΗΘΑΡΓΟΣ, ο της λήθης ταχύς. Πρώτην δ' αυτήν ναυπηγηθήναι φασίν.»
Ἀναπαράσταση τῆς Ἀργοῦς ὅπως τὴν φαντάζονται οἱ σύγχρονοι ἐρευνητές. Ὡστόσο, τὸ πραγματικὸ σχῆμα τῆς Ἀργοῦς δὲν ἔχει ἀκόμη διαπιστωθεῖ μὲ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα. Ὁ Θεόδωρος Ἀξιώτης καταλήγει στὸ συμπέρασμα ὅτι, τὸ πλοῖο τῆς Ἀργοῦς εἶχε δόλιχον σχῆμα, κοινῶς μακρόστενο
ὅπως οἱ αὐτοκινητάμαξες (ὀτομοτρίς).
Ἕως τὴ σήμερον, ἱστορικῶς, παραμένει ἄγνωστος ὁ ἀριθμὸς τῶν ἐκστρατευτικῶν ἀποστολῶν τῆς Ἀργοῦς. Τὰ βασικὰ μέλη τοῦ ἐκστρατευτικοῦ πληρώματος, ἐξαιρουμένου τοῦ ἀρχηγοῦ αὐτῆς, Ἰάσονα, ἦταν δύο.
Ὁ Ἡρακλῆς καὶ ὁ Θησέας, οἱ ἐπιφανέστεροι πανελλήνιοι ἥρωες. Μάλιστα, διὰ τὸν ἥρωα καὶ βασιλέα τῶν Ἀθηνῶν ὑπῆρχε μιὰ πανελλήνια παροιμία ποὺ τὴν διέσωσε ὁ Πλούταρχος γράφοντας: «οὐκ ἄνευ Θησέως·» [μετάφραση - ἀπόδοση: τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ γίνει χωρὶς τὴν συμμετοχὴ τοῦ Θησέως] (Βίοι παράλληλοι - Θησεὺς 29.3).
Τὸ γεγονὸς τοῦτο, τῆς ἀναγκαίας συμμετοχῆς τοῦ Θησέα διὰ τὴν ἐπιτυχία κάθε ἀποστολῆς, ἠδύνατο νὰ θεωρηθεῖ ὡς αἰτίαν τῆς μετέπειτα ἀφιέρωσης τῆς Ἀργοῦς, στὸν ναὸ τῆς Ἀθηνᾶς εἰς τὴν Ἀκρόπολη τῶν Ἀθηνῶν.
Ἄλλωστε, ὡς μαρτυρεῖτε, ἡ ἐμπνευστὴς τῆς Ἀργοῦς ὑπῆρξεν ἡ Ἀθηνᾶ, ἡ ὁποία ταυτόχρονα θεωροῦνταν ἡ πρὶν ἀπὸ χιλιάδες χρόνια ἡ ἱδρυτὴς καὶ προστάτης της ἱεροῦ πτολίεθρου τῶν Ἀθηνῶν!
Ὅταν, λοιπόν, ἐν τέλει, ἡ ἀποστολὴ τῶν πεζοναυτῶν - Ἀργοναυτῶν ἀποπερατώθηκε, τὸ ἱερὸ πλοῖο, μὲ τὰ ὑπερσύγχρονα ἐξαρτήματα του, τέθηκαν πρὸς φύλαξιν σὲ κάποιον ἱερὸ τόπο. Οἱ περισσότερες ἀπόψεις συγκλίνουν πρὸς τὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου, πολιοῦχος ἦταν ἡ θεὰ τῆς Σοφίας ἡ ὁποία ἦταν ἡ ἀρχιτέκτων, ὅπως εἴπαμε, τῶν σχεδίων τῆς ὑπερσύγχρονης ναῦς.
Οἱ πληροφορίες, γιὰ τὴν ἰδιαίτερη τεχνολογία τῆς Ἀργοῦς, θεωροῦνται λιγοστὲς μὲν ἀλλὰ ὑπαρκτὲς δέ. Μία ἐξ αὐτῶν, τῶν σπάνιων ἱστορικῶν ἀναφορῶν, διασώθηκε εἰς μίαν ἐγκυκλοπαίδεια τοῦ 19ου αἰῶνα. Πρόκειται γιὰ τὴν ἐγκυκλοπαίδεια τοῦ Νικόλαου Λωρέντη μὲ τὴν φερωνυμία: "Λεξικὸν τῶν ἀρχαίων μυθολογικῶν καὶ ἱστορικῶν καὶ γεωγραφικῶν κυρίων ὀνομάτων".
Εἰς τὸ λῆμμα "Παναθήναια" τοῦ λεξικοῦ κατατίθενται τὰ ἑξῆς γραφθέντα: «Ἀρχαῖα καὶ ἐπίσημος ἑορτὴ ἐν Ἀθήναις πανηγυριζομένη πρὸς τιμὴν τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς, συσταθεῖσα τὸ πρῶτον ὡς λέγεται ὑπὸ τοῦ Ὀρφέως ἢ κατ' ἄλλους ὑπὸ τοῦ βασιλέως Ἐριχθονίου, καὶ κατ' ἀρχὰς μὲν Ἀθήναια καλουμένη, ὕστερον δὲ ἀνανεωθεῖσα ὑπὸ τοῦ Θησέως ὠνομάσθη Παναθήναια πρὸς ἀνάμνησιν τῆς ὑπ' αὐτοῦ γενομένης συνοικήσεως τῶν Ἀθηναίων εἰς μίαν καὶ τὴν αὐτὴν πόλιν τὰς Ἀθήνας, οἵτινες πρότερον εὑρίσκοντο ἐσπαρμένοι ἐφ' ὅλης τῆς Ἀττικῆς κατὰ κώμας καὶ χωρία. Διέφερον δὲ τὰ ἰδίως λεγόμενα μεγάλα Παναθήναια ἀπὸ τὰ μικρὰ Παναθήναια. τὰ μὲν πρῶτα ἐπανηγυρίζοντο ἀνὰ πᾶσαν τετραετίαν κατὰ τὴν 28 ἡμέραν τοῦ Ἑκατομβαιῶνος μηνὸς μὲ πολλὴν πομπὴν καὶ μεγαλοπρέπειαν, διαρκοῦντα πολλὲς ἡμέρας καθ' ἂς ἐτελοῦντο καὶ διάφορα εἴδη ἀγώνων, ὅτε ἐφέρετο καὶ ὁ πέπλος τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς ἐφ' ἑνὸς πλοίου κινουμένου διὰ μηχανῶν καὶ τεχνικῶν κωπίων διὰ μέσου τῆς πόλεως· τὰ δὲ μικρὰ Παναθήναια ἑορτάζοντο ἀνὰ πᾶν ἔτος ἢ κατὰ τινὰς ἀνὰ πᾶσαν τριετίαν κατὰ τὴν 20 ἡμέραν του Θαργηλιῶνος μηνός.»
Ἡ ἐν λόγῳ ἀναφορὰ τοῦ παλαιοῦ λεξικοῦ του Λωρέντη ὁμιλεῖ ξεκάθαρα γιὰ ἕνα πλοῖο διαφορετικὸ ἀπὸ τὰ ἄλλα τῆς ἐποχῆς του.
Διακρίνουμε λοιπόν, στὴν περιγραφή, μιὰ μηχανοκίνητη λέμβο μὲ τεχνικοὺς ἐρετμοὺς (κωπιά). Πρόκειται δηλαδὴ, γιὰ ἕνα ὑπερσύγχρονο, γιὰ τὴν ἐποχή του, κατασκεύασμα ποὺ μετά την ἀνέλκηση του ἀπὸ τὴν θάλασσα φυλάσσονταν στὴν Ἀκρόπολη τῶν Ἀθηνῶν.
Ἡ περιφορὰ τῆς μηχανοκίνητης λέμβου τελοῦνταν κάθε τετραετία στὰ Μεγάλα Παναθήναια. Τὴν ἑορτὴ διαμόρφωσε ὁ Θησέας μετατρέποντας μιὰ παλαιότερη πανήγυρις τῶν Ἀθήναιων, ἀπὸ τοῦ Ἐριχθονίου - Ἐρεχθέως, τὰ Ἀθήναια.
Στὴν φάση αὐτὴ ὀφείλω νὰ περιγράψω ἐκτενέστερα τὴν μορφὴ τῆς λέμβου ποὺ φυλάσσονταν στὴν Ἀκρόπολη τῶν Ἀθηνῶν.
Τὸ πλοῖο αὐτὸ ἦταν μιὰ τριακόντορος, ὅπως γράφει ὁ Πλούταρχος στὸν βίο τοῦ Θησέα (παραγρ. 23), καὶ συντηροῦνταν ἀπὸ τοὺς Ἀθηναίους ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Θησέως μέχρι καὶ τὰ ἑλληνιστικὰ χρόνια ἐπὶ ἐποχῆς Δημητρίου Φαληρέα.
Ἄραγε, ἡ Ἀργῶ εἶναι δυνατὸν νὰ ταυτίζεται, ὡς ἕνα πλοῖο τῆς Ἀθηνᾶς, μὲ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ταξίδεψε ὁ Θησέας στὴν ἀποστολή του γιὰ νὰ παλέψει καὶ νὰ ἐξοντώσει τὸν Μινώταυρο τῆς Μινωικῆς Κρήτης;
Τὸ πλοῖο τοῦ Θησέα, ὅπως λέγει ὁ Πλούταρχος εἰς τόν βίο τοῦ ἡμιθέου βασιλέα, κατὰ τὴν ἐπιστροφή του ἀπὸ τὴν Κρήτη, ἀφοῦ πρῶτα κατόρθωσε νὰ ἐξοντώσει τὸν θηριώδη Μινώταυρο, ἀνασύρθηκε ἐκ τῆς θαλάσσης καὶ ἀφιερώθηκε στὸν ναὸ τῆς Ἀθηνᾶς στὴν Ἀκρόπολη (πιθανὸν στὸ ἐκατόμπεδο ποὺ βρίσκεται μεταξὺ Παρθενῶν καὶ Ἐρεχθείου).
Ἐν τούτοις, τὴν ὕπαρξη κρύπτης ὅπου φυλάσσονταν ἡ Ἀργῶ, εἰς τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ Παρθενῶνα, ἐπισήμανε κι ὁ ἐρευνητὴς συγγραφέας Θεόδωρος Ἀξιώτης, ὅπου, υἱοθετῶντας τὶς μελέτες τοῦ μαθηματικοῦ Θεοφάνη Μανιά, ἔγραψε τὰ ἑξῆς σχόλια: «Ὁ ἀριθμὸς 144 εἶναι ὁ ἀριθμὸς πάνω στὸν ὁποῖο χτίστηκε ὁ Παρθενῶνας, ὁ ναὸς τῆς Ἀθηνᾶς. Ἡ ἴδια ἡ θεὰ εἶναι ἡ δημιουργὸς τῆς Ἀργοῦς καὶ ἡ Ἀργῶ ἔχει ναυπηγηθεῖ πάνω στὸν ἀριθμὸ 72(144). Ὁ 144, λοιπόν, εἶναι τὸ κλειδὶ τοῦ Παρθενῶνα καὶ τῆς Ἀργοῦς.»[Θεόδωρου Αξιώτη, Αργώ η πρώτη Αργοναυτική εκστρατεία του 3.500 π.Χ.].
Ἐπιπλέον, διὰ μέσῳ μιᾶς παλαιοτέρας ἱστορικῆς πηγῆς, ἀνασύρω πλείονα στοιχεῖα περὶ τοῦ ἱεροῦ πλοίου τῆς πομπῆς τῶν Παναθηναίων, τὰ ὁποῖα ὁμολογοῦν τὴν ὑπερεξελιγμένη τεχνολογικὴ κατασκευαστική του δομή.
Πιὸ συγκεκριμένα, στὴν "Χρονολογία ἱστορικὴ" τοῦ Κυριάκου Μελίρρυτου συναντᾶμε μιὰ ἐξαιρετικὰ ἀναλυτικὴ περιγραφὴ τῆς Ἀργοῦς ἢ τῆς ναῦς τοῦ Θησέως, ὅπου περιγράφονται τὰ ἑξῆς: «...πολλά παρ' ημίν απίθανα οι αρχαίοι εγίνωσκον· αλλ' ούτις την γνώσιν αφήρηται τούτου κατηγορεί προχειρότατα· πολλά αρχαία ως μύθοι εξελήφθησαν· αλλ' η νυν ανεύρεσις αποδεικνύει αυτά αληθέστατα· ο Ίκαρος εστί μύθος, αλλ' ο Μογκολφιέρης[1] επαλήθευσεν· η ναυς, ήτις εν τοις Παναθηναίοις έφερε τον πέπλον εκινείτο εξ ενδόθεν αοράτων μηχανών φερομένη δια των οδών αυτοκίνητος· αι σημεριναί των Άγγλων αυτοκίνητοι Άμαξαι εισί ταυτοδύναμοι· αλλ' η ναυς ίσως άνευ τροχών εντεχνεστέρα.».
Σύμφωνα μὲ τὶς παλαιότατες φιλολογικὲς πηγὲς τοῦ Κ. Μελίρρυτου, τὸ πλοῖο τῆς πομπῆς τῶν Παναθηναίων δὲν ἦταν ἕνα σύνηθες πλεούμενο, καθότι, κινοῦνταν μὲ ἐσωτερικὲς ἀόρατες μηχανὲς καὶ μετακινοῦνταν στὶς ὁδοὺς τῆς πομπῆς αὐτοκινούμενο χωρὶς καμία ἀνθρώπινη παρεμβολή.
Σημειώνει ἀκόμη ὅτι, οἱ σημερινὲς αὐτοκινούμενες ἅμαξες ἤτοι καὶ αὐτοκινητάμαξες (δὲς καὶ ὀτομοτρὶς) στὴν Ἀγγλία εἶχαν τὴν ἴδια δυναμικὴ στὴν ταχύτητα μετακίνησης. Ὡστόσο ἡ ἀρχαία ναῦς τῶν Παναθηναίων, πιθανὸν ἡ Ἀργῶ, νὰ ὑπῆρξε πιὸ ἐξελιγμένη τεχνολογικὰ καὶ δὲν εἶχε ρόδες.
Συνάμα, ὁ γάλλος ἐφευρέτης Ἰωσὴφ Μιχαὴλ Μονγκολφιέ, ποὺ ἔζησε τὸν 18ο αἰῶνα μ.Χ. μιλῶντας γιὰ τὴν Ἀργῶ περιγράφει ἕνα ἱπτάμενο πλοῖο ποὺ προσθαλασσώνεται ἐνῷ παράλληλα μπορεῖ καὶ ἵπταται.
Αὐτοκινητάμαξα σειρᾶς 621 ΟΣΕ στὴν Ἀττικὴ ποὺ κατασκευάστηκαν στὴν Ἑλλάδα τὸ 2004-2006.
Ἐδῶ βλέπουμε τὶς σεληνιακὲς αὐτοκινητάμαξες τοῦ μέλλοντος
οἱ ὁποῖες ὀνομάζονται Lunar Maglev & Maglev Trainz κατὰ τὸ σχέδιο τῆς Ἀργοῦς. Εἶναι πιθανὸν ἡ Ἀργῶ νὰ εἶχε παρόμοιο σχῆμα καὶ κατασκευαστικὴ δομῆ.
Ὁ Μονγκολφιέρ (Joseph-Michel Montgolfier), ὡς ἐρευνητής, γνώστης καὶ κατασκευαστὴς ἀεροναυτικῶν μέσων, πιθανὸν νὰ εἶχε διεισδύσει σὲ κρυφὲς βιβλιοθῆκες τῆς Δύσης ἀνακαλύπτοντας σημαντικὲς λεπτομέρειες γιὰ τὴν ὑψηλὴ τεχνολογία τοῦ προϊστορικοῦ πολιτισμοῦ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων.
Κυρίως, δὲ γιὰ τὴν ὑπερτεχνολογία τῆς ἱπτάμενης Ἀργούς, καθότι πολλοὶ μελετῆτες, ὅπως εἴδαμε, ἐπισημαίνουν ὅτι, ἡ Ἀργῶ δὲν ἦταν ἕνα ἁπλὸ πλοῖο, ἀλλά, ταξίδευε μὲ διττὸ τρόπο ἐκ θαλάσσης καὶ ἀέρος, ἐνῷ, παράλληλα εἶχε καὶ αὐτόματο ἐγκέφαλο πλοήγησης κατασκευασμένο ἀπὸ τὸ ξύλο της ὀξιὰς ἤτοι καὶ φηγούς[2].
Ἡ κατασκευάστρια τοῦ ὑπερσύγχρονου αὐτοῦ συστήματος ὑπῆρξε μᾶλλον ἡ πρώτη ἀργοναύτισσα μὲ τὴν ἐπωνυμία Ἀθηνᾶ Ἐργάνη[3] πολιοῦχος τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν.
Ἐν ὀλίγοις, δὲν ἠδύνατο νὰ θεωρηθεῖ τυχαῖο τὸ ὅτι, ἡ Ἀθηνᾶ Ἐργάνη λατρεύονταν εἰς τὸν ἐξάστυλο ναό του Θησείου μαζὶ μὲ τόν 'Ἥφαιστο, ἐνῷ, ταυτόχρονα ὁ σηκὸς τοῦ ναοῦ ἀποδόθηκε, κατὰ τὴν κατασκευὴ τοῦ ἀπὸ τὸν Κίμωνα, στὸ Θησέα, τὸν ἥρωα - ἡμίθεο καὶ λυτρωτὴ τῶν Ἑλλήνων Ἀθηναίων τε καὶ Κρητῶν ἀπὸ τὸ κλείδωμα τῶν ψυχῶν τους ἐκ τῆς Μινωταυρικῆς θηριώδους τυραννίας.
Χαῖρε Ἄνακτα τῶν Ἀθηνῶν Θησέα!
Εἰκόνες ἀπὸ τὶς βίβλους ποὺ κάνουν λόγο περὶ τῆς μηχανοκίνητης ναῦς τῶν Παναθηναίων.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]Πρόκειται γιὰ τὸν Ἰωσὴφ Μιχαὴλ Μονγκολφιέ, ἐκ Γαλλίας, σπουδαῖο ἐρευνητὴ ποικίλων ἐπινοήσεων καὶ ἐφαρμογῶν κυρίως στὴν ὑδραυλικὴ καὶ ἀεροναυτικὴ ἐπιστήμη. Ἦταν ἐκεῖνος ποὺ κατασκεύασε τὸ γνωστὸ ἀερόστατο Μονγκολφιέρα. Ὁ Μελίρρυτος τὸν ἀναγράφει ὡς Μονγκολφιέρη, διατηρῶντας τὸν ἐξελληνισμένο τύπο τῶν ὀνομάτων ὅπως εἴθισται εἰς τὴν παλαιὰν ἑλληνικὴ βιβλιογραφία.
[2] Ὁ Φηγούς, ἦταν ἕνας οἰκισμὸς στὴν περιφέρια τοῦ ἄστεως τῶν Ἀθηνῶν καὶ ἀνῆκε στὴν Ἐρεχθηίδα φυλή. Τὴν ὀνομασία του τὴν ἔλαβε ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ δέντρου της ὀξιὰς δηλωνότι, στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα λέγονταν φηγός. Παρ' ὅτι λέγεται ὅτι, τὸ ξύλο της φηγούς, ποὺ τοποθετήθηκε στὴν Ἀργῶ, προέρχονταν ἀπὸ τὸ μαντεῖο της Δωδώνης, τὰ στοιχεῖα δείχνουν νὰ ὑπάρχει συσχέτιση μὲ τὴν περιοχή της Πεντέλης καὶ τὰ ἐνεργειακά της πεδία. Ἐκεῖ φύονταν δάσος ἀπὸ ὀξιές - φηγούς.
[3]Σύμφωνα μὲ τὸ λεξικό του Λωρέντη, στὸ λῆμμα "Ἀθηνᾶ", ἡ φερωνυμία τῆς Ἀθηνᾶς ἐργάνης εἰσήχθη διότι ἐστάσθει ἐφευρέτης διαφόρων χρήσιμων ἐργασιῶν τοῦ κοινωνικοῦ βίου, χαρακτηριζόμενη ὡς θεὰ τῆς σοφίας τῆς φρονήσεως καὶ περὶ τοῦ πολέμου συνέσεως κι ἐμπειρίας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
•ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ φιλοπονηθεῖσα ὑπὸ Κυριάκου Μελιρρύτου τοῦ Θεσσαλονικέως, ἐν Ὀδησσῷ 1836
•Θεόδωρου Ἀξιώτη, Ἀργῶ ἡ πρώτη Ἀργοναυτικὴ ἐκστρατεία τοῦ 3.500 π.Χ., Ἀθήνα 1985
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου