ЭIЄ
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΟΥ ΙΑΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΟΣ ΤΗΣ ΘΡΗΝΩΔΟΥΣ ΑΥΛΩΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΠΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Ἔρευνα & συγγραφή: Ἰωάννης Βαφίνης
ΜΕΡΟΣ Α'
Τὸν καιρὸ ἐκεῖνο, τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας, ὅπου, περιόδευε μετὰ τῶν μαθητῶν Του ὁ ἐνανθρωπίσας Θεὸς καὶ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς τὰ μέρη τῆς Παλαιστίνης, ἡ τοπικὴ κοινωνία διαβιοῦσε μὲ ἕναν κοινὸν ἐθιμοτυπικὸ τρόπο μαζὶ μὲ τοὺς λαοὺς τῆς Μεσογείου.
Ἡ Παλαιστίνη, ὑπῆρξε τόπος ἐπαγγελίας καὶ σύμφωνα μὲ τὴν Ἁγία Γραφή, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ τὸν εἶχε ""ὑποσχεθεῖ""στον λαόν Του. Πέραν τούτου, ὅμως, ἡ ἱστορικὴ καταγραφή, σὲ συνάρτηση μὲ τὴν ἀρχαιολογικὴ ἔρευνα, ἀποδίδει τὸν τόπο τῆς Ἐδὲμ σὲ παλαιότερους ἐπικοιστές, τοὺς ἐπονομαζόμενους Φιλισταίους, ἀλλά, καὶ τοὺς Χαναναίους συγγενεῖς μὲ τοὺς Χετταίους.
Ἡ καταγωγὴ τῶν Φιλισταίων ἤτοι καὶ Παλαισάτι, τοὺς ὁποίους συναντᾶμε καὶ ὡς Κερετίμ - Κρῆτες ὀνομαζόμενοι ἔτσι ἐκ τῶν ἀλλοφύλλων Ἑβραίων ἢ ἀλλιῶς ὡς Καφθόριμ), θεωρεῖτε, κατὰ μίαν ἐκδοχήν, συνυφασμένη μὲ τοὺς λαοὺς τῆς θάλασσας. Ἑτέρα ὅμως ἄποψη, θεωρεῖ τὴν γενεαλογία τους ἐκ τοῦ ἥρωος Παλαιστίνου, υἱοῦ τοῦ Ποσειδῶνος.
Ὁ Παλαιστίνος, μετέβει ἐξ Ἑλλάδος εἰς τὴν δυτικὴν παράλια χώρα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καὶ ἔχτισε πόλεις δημιουργῶντας ἔτσι τὸ κράτος τῆς συνομοσπονδίας τῶν Φιλισταϊκῶν πόλεων.
Ὁ χάρτης τῆς Παλαιστίνης τὴν ἐποχὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης μὲ δεκάδες ἑλληνικὰ τοπωνύμια πόλεων. Κατὰ τὴν περίοδο τῆς ἐνσαρκώσεως καὶ καθόδου τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, ἡ Παλαιστίνη δηλοῦτε ἑλληνική, ὡς ἀναφορὰ τὸ μέγεθος πληθυσμοὺμ ποὺ συγκαταβιοὶ μὲ μειονότητες, ὅπως, τῶν Ἑβραίων, τῶν Ρωμαίων καὶ ἄλλων ἐλάσσονος σημασίας ἐθνοτήτων...
Σ' αὐτὸν τὸν τόπο ἐπέλεξε ὁ Θεὸς νὰ γεννηθεῖ, νὰ διδάξει, νὰ κάνει θαύματα νὰ σταυρωθεῖ καὶ νὰ ἀναστηθεῖ γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν πτωτικὴ μοῖρα τοῦ θανάτου.
Ἡ θεία παρουσία Του κοσμήθηκε ἀπὸ ἀνυπέρβλητες πράξεις φιλανθρωπίας. Μία ἐξ αὐτῶν ἦταν ἡ ἀνάσταση τῆς κόρης τοῦ ἄρχοντα Ἰάειρου, ὅπως διαβάζουμε εἰς τὴν περικοπὴ τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἐκ τοῦ εὐγγελιστοῦ Λουκᾶ: «καὶ ἰδοὺ ἦλθεν ἀνὴρ ᾧ ὄνομα ᾿Ιάειρος, καὶ αὐτὸς ἄρχων τῆς συναγωγῆς ὑπῆρχε· καὶ πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ παρεκάλει αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, ὅτι θυγάτηρ μονογενὴς ἦν αὐτῷ ὡς ἐτῶν δώδεκα, καὶ αὕτη ἀπέθνησκεν. ᾿Εν δὲ τῷ ὑπάγειν αὐτὸν οἱ ὄχλοι συνέπνιγον αὐτόν. καὶ γυνὴ οὖσα ἐν ρύσει αἵματος ἀπὸ ἐτῶν δώδεκα, ἥτις ἰατροῖς προσαναλώσασα ὅλον τὸν βίον οὐκ ἴσχυσεν ὑπ᾿ οὐδενὸς θεραπευθῆναι, προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, καὶ παραχρῆμα ἔστη ἡ ρύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς. καὶ εἶπεν ὁ ᾿Ιησοῦς· τίς ὁ ἁψάμενός μου; ἀρνουμένων δὲ πάντων εἶπεν ὁ Πέτρος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ· ἐπιστάτα, οἱ ὄχλοι συνέχουσί σε καὶ ἀποθλίβουσι, καὶ λέγεις τίς ὁ ἁψάμενός μου; ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· ἥψατό μού τις· ἐγὼ γὰρ ἔγνων δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἀπ᾿ ἐμοῦ. ἰδοῦσα δὲ ἡ γυνὴ ὅτι οὐκ ἔλαθε, τρέμουσα ἦλθε καὶ προσπεσοῦσα αὐτῷ δι᾿ ἣν αἰτίαν ἥψατο αὐτοῦ ἀπήγγειλεν αὐτῷ ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ, καὶ ὡς ἰάθη παραχρῆμα. ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ· θάρσει, θύγατερ, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε· πορεύου εἰς εἰρήνην. ῎Ετι αὐτοῦ λαλοῦντος ἔρχεταί τις παρὰ τοῦ ἀρχισυναγώγου λέγων αὐτῷ ὅτι τέθνηκεν ἡ θυγάτηρ σου· μὴ σκύλλε τὸν διδάσκαλον. ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἀκούσας ἀπεκρίθη αὐτῷ λέγων· μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε, καὶ σωθήσεται. ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν οἰκίαν οὐκ ἀφῆκεν εἰσελθεῖν οὐδένα εἰ μὴ Πέτρον καὶ ᾿Ιωάννην καὶ ᾿Ιάκωβον καὶ τὸν πατέρα τῆς παιδὸς καὶ τὴν μητέρα ἔκλαιον δὲ πάντες καὶ ἐκόπτοντο αὐτήν. ὁ δὲ εἶπε· μὴ κλαίετε· οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει. καὶ κατεγέλων αὐτοῦ, εἰδότες ὅτι ἀπέθανεν. αὐτὸς δὲ ἐκβαλὼν ἔξω πάντας καὶ κρατήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς ἐφώνησε λέγων· ἡ παῖς, ἐγείρου. καὶ ἐπέστρεψε τὸ πνεῦμα αὐτῆς, καὶ ἀνέστη παραχρῆμα, καὶ διέταξεν αὐτῇ δοθῆναι φαγεῖν. καὶ ἐξέστησαν οἱ γονεῖς αὐτοῖς. ὁ δὲ παρήγγειλεν αὐτοῖς μηδενὶ εἰπεῖν τὸ γεγονός» (Κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιον Η' 41-56).
Εἰς τὸ εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ, ποὺ περιγράφεται γιὰ δευτέρα φορὰ μετὰ τὸ εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου ἡ ἀνάσταση τῆς κόρης του Ἰάειρου, ἀναδύεται ἕνα ἀκόμη αἰσιόδοξο μήνυμα ἀπ' τὸν Κύριο καὶ Θεό μας Ἰησοῦ Χριστόν, ὅπου ἐξ αὐτοῦ προοικονομοῦνται τὰ ἐπερχόμενα γεγονότα τῆς σταύρωσης καὶ τῆς ἀνάστασής του ἐκ νεκρῶν χαρίζοντας εἰς ἡμᾶς τὴν αἰωνίαν ζωήν.
Ἐν τούτοις στὸ συγκεκριμένο στιγμιότυπο, παρακολουθοῦμε τὸν Χριστὸν νὰ ἀργοπορεῖ. Ἐμφανίζεται μὲ μιὰ ἀπέραντο βεβαιότητά περί τῆς διασώσεως τῆς δωδεκάχρονης κόρης ἀπὸ τὸν θάνατο, γνωστοποιῶντας εἰς τοὺς παρευρίσκοντες ὅτι, οὗτος εἶναι ὁ δίδων τὴ ζωή, ὁ δημιουργὸς τῶν πάντων.
Ὡστόσο, εἰς τὸ ἐνδιάμεσο τοῦ χρόνου προκύπτει κατὰ τὴν στιγμὴ αὐτὴν ἡ ἀπογοήτευση τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, λόγῳ τῆς ἐμμονῆς τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἀμαρτωλότητα ποὺ γίνεται ἐμφανεῖς. Ἀργοπορῶντας ἐδῶ χαρακτηριστικὰ ἔνδειξη ἀπώθησης τῆς θεότητος ἀπὸ τὴν ἀμαρτωλότητα τῶν ἀνθρώπων, ἐνῷ ἀντίθετα σὲ ἄλλα συμβάντα, ὅπου ἡ πίστη τοῦ ἀνθρώπου ὑπερβαίνει τα ἐσκαμμένα, σπεύδει προθυμότερα ἢ γρηγορότερα.
Προκειμένου, ἐδῶ, νὰ μᾶς διδάξει ὁ Χριστός, μὲ τὴν Δευτέρα φύσην του ὡς Θεός, τὴν δυσκολία νὰ ἀποδεχθεῖ τὴν ροπὴ τοῦ ἀνθρώπου, ὡς ἐπιλογήν, πρὸς τὴν κοσμικότητα καὶ τὴν ἐπανάπαυση στὴν πτωτική του φύση δίχως νὰ ἐπιθυμεῖ τὴν μετάβαση τοῦ εἰς μετάνοια, ἐπιλέγει ὡς τρόπον διαπαιδαγώγησης τοῦ πλάσματός του, τὴν ἀργοπορία τῆς ἀπόδοσης τοῦ αἰτήματος τοῦ ἄρχοντα Ἰάειρου.
Προφανῶς, ἔτσι φανέρωσε ἄμεσα τὴν ἀνικανότητα τοῦ ἀνθρώπου νὰ πετύχει τὴν ἀνάκληση τοῦ θανάτου, ἰδιαιτέρως, εἰς τὴν περίπτωση ἑνὸς στενοῦ ἀγαπημένου του προσώπου, καὶ νὰ ὁδηγηθεῖ στὴν ἐν τέλῃ μετανόηση τοῦ γιὰ νὰ λυτρωθεῖ ἀπὸ τὴν πνευματικὴ πτώση ὅπου τὸν ὁδήγησε στὴν μοῖρα τοῦ θανάτου.
Ἕν ὀλίγοις, ὁ ἄνθρωπος, ἐγκολπωμένος στὴν βαρυτάτη μοῖρα τοῦ, θρηνεῖ πάντοτε τὸν θάνατο ἑνὸς ἀγάπημενου τοῦ προσώπου, φίλου ἢ συγγενῆ του, φτάνοντας στὸ τραγικὸ σημεῖο, ὅπως λέει καὶ ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ τοῦ ἀποστόλου Λουκᾶ, του: «ἔκλαιον δὲ πάντες καὶ ἐκόπτοντο...» μεταφερόμενοι εἰς μίαν εἰκόνα ἐνθύμισης ἀρχαίας ἑλληνικῆς τραγωδίας!
Εἰς τὴν βαθύτερην διύλιση τῆς εὐαγγελικῆς τοιαύτης περικοπῆς λαμβάνουμε εὐθαρσῶς ὡς γνώμονα τὴν νουθεσία τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς συλλέγοντας τοὺς καρποὺς τῆς πνευματικῆς του καταθέσεως: «Καὶ δύσκολος εἶναι ὁ δρόμος Του. Γι’ αὐτὸ βαδίζει ἀργά. Μέσα ἀπὸ τὶς λακκοῦβες αἵματος, μέσα ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῶν ἁμαρτιῶν, καὶ μέσα ἀπὸ τὰ ἀγκάθια τῶν ληστῶν Ἐκεῖνος πορεύεται. Εἶναι στενὸς ὁ δρόμος Του καὶ πολλοὶ πεσμένοι ἁμαρτωλοὶ βρίσκονται στὸν γκρεμὸ καὶ στὶς δυὸ πλευρὲς τοῦ δρόμου Του. Ἐκεῖνος πρέπει νὰ σκύβει καὶ στὶς δυὸ πλευρές, νὰ τοὺς σηκώνει καὶ νὰ τοὺς τραβᾶ πίσω Του καὶ νὰ περπατᾶ πρὸς τὰ μπρός. Γι’ αὐτὸ βαδίζει ἀργά».
Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἀνασταίνει τὴν κόρη
τοῦ ἄρχοντα Ἰάειρου
Συνάμα, ἂς ρίξουμε μιὰ ἐπιπλέον ματιὰ καὶ στὴν εὐαγγελικὴ περικοπή, περὶ τῆς ἀναστάσεως τῆς κόρης του Ἰάειρου, ἀπὸ τὸν Εὐαγγελιστὴ Ματθαῖο: «18 Ταῦτα αὐτοῦ λαλοῦντος αὐτοῖς ἰδοὺ ἄρχων εἷς προσελθὼν προσεκύνει αὐτῷ λέγων ὅτι ἡ θυγάτηρ μου ἄρτι ἐτελεύτησεν· ἀλλὰ ἐλθὼν ἐπίθες τὴν χεῖρά σου ἐπ’ αὐτὴν καὶ ζήσεται. 19 καὶ ἐγερθεὶς ὁ Ἰησοῦς ἠκολούθησεν αὐτῷ καὶ οἱ μαθηταί αὐτοῦ...23 Καὶ ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἄρχοντος καὶ ἰδὼν τοὺς αὐλητὰς καὶ τὸν ὄχλον θορυβούμενον, λέγει αὐτοῖς· 24 ἀναχωρεῖτε· οὐ γὰρ ἀπέθανε τὸ κοράσιον, ἀλλὰ καθεύδει, καὶ κατεγέλων αὐτοῦ· 25 ὅτε δὲ ἐξεβλήθη ὁ ὄχλος, εἰσελθὼν ἐκράτησε τῆς χειρὸς αὐτῆς, καὶ ἠγέρθη τὸ κοράσιον. 26 καὶ ἐξῆλθεν ἡ φήμη αὕτη εἰς ὅλην τὴν γῆν ἐκείνην.» (Κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιον Θ' 18-26).
Μετάφραση: [18 Ἐνῷ δὲ ἔλεγεν αὐτὰ ὁ Ἰησοῦς, ἰδοὺ ἕνας ἄρχων τῆς συναγωγῆς ἦλθε πρὸς αὐτόν, ἔσκυψεν ἕως τὸ ἔδαφος, τὸν προσκύνησε μὲ βαθύτατον σεβασμὸν καὶ τοῦ εἶπεν ὅτι ἡ κόρη μου πρὸ ὀλίγου ἀπέθανεν, ἀλλὰ ἔλα, βάλε τὸ χέρι σοῦ ἐπάνω εἰς αὐτὴν καὶ θὰ ζήση. 19 Ἐσηκώθη ὁ Ἰησοῦς καὶ τὸν ἠκολούθησε, καθὼς καὶ οἱ μαθηταὶ τοῦ... 23 Ὅταν δὲ ἦλθε ὁ Ἰησοῦς στὸ σπίτι τοῦ ἄρχοντος καὶ εἶδε αὐτούς, ποὺ μὲ τοὺς αὐλούς των ἔπαιζαν πένθιμα καὶ νεκρικὰ τραγούδια(μοιρολόγια), καὶ τὸν ὄχλον νὰ θρηνῇ καὶ νὰ ὁλοφύρεται καὶ νὰ δημιουργῇ θόρυβον, εἶπε πρὸς αὐτούς. 24 Πηγαίνετε· διότι ἡ μικρὴ κόρη δὲν ἀπέθανε, ἀλλὰ κοιμᾶται. Καὶ ἐκεῖνοι τὸν περιγελοῦσαν, διότι ἤξευραν πολὺ καλὰ ὅτι ἡ κόρη εἶχεν πεθάνει. 25 Ὅταν δὲ ἐδιώχθη ὁ ὄχλος ἔξω ἀπὸ τὴν αἴθουσαν, ποὺ εὑρίσκετο ἡ νεκρά, εἰσῆλθεν ὁ Ἰησοῦς, ἐπιασε τὸ χέρι της καὶ ἀμέσως ἐκείνη ἀνεστήθη. 26 Καὶ διεδόθη ἡ φήμη περὶ τῆς ἀναστάσεως τῆς νεκρᾶς κόρης εἰς ὅλην τὴν χώραν ἐκείνην.]
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΟΣ ΤΗΣ ΘΡΗΝΩΔΟΥΣ ΑΥΛΩΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΠΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ-ΙΣΡΑΗΛ
ΜΕΡΟΣ Β'
Στὸ δεύτερο μέρος τῆς συνοπτικῆς ταύτης μελέτης μέλλει νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ τὴν ὑπογεγραμμένη φράση, τοῦ εὐαγγελίου, ὅπου λέγει: «...καὶ ἰδὼν τὸὺς αὐλητὰς, ἀλλὰ καὶ ἔκλαιον δὲ πάντες καὶ ἐκόπτοντο αὐτήν...».
Ἐδῶ, γίνεται ξεκάθαρη ἀναφορὰ στὸν ἐθιμοτυπικὸ βίο τῆς περιοχῆς τῶν ἀστικῶν καὶ περιαστικῶν κέντρων τῆς Παλαιστίνης κατὰ τὴν ἐποχὴ τῶν πρώιμων χριστιανικῶν χρόνων. Πρόκειται γιὰ μία καταγραφὴ ἀρχαίας θρηνητικῆς αὐλήσεως ἐν εἴδῃ ἐλεγειακῆς ὀρχήσης καὶ θρηνητικοῦ κοπετοῦ.
Τοῦτο τὸ δρώμενο, τῆς αὐλητικῆς θρηνωδίας καὶ τοῦ κοπετοῦ, τὸ διατηροῦσαν οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς ἐκ τοῦ πάλαι ἐποικισμοῦ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἀπὸ τὰ κατερχόμενα ἑλληνικὰ φύλλα.
Ἡ παρουσία τοῦ ἐθίμου, σὲ ἀπεικονίσεις ἀρχαίων ἑλληνικῶν μελανόμορφων ἀγγείων ἀθηναϊκοῦ τύπου, ἐπιβεβαιώνει τὴν μακραίωνη παραμονὴ τοῦ ἑλληνότροπου ἔθους εἰς τὴν περιοχὴ τῆς Παλαιστίνης.
Ἡ διαπίστωσης αὐτή, δειλεὶ ὅτι, ἐκεῖ, εἰς Παλαιστίνην καὶ νῦν Ἰσραήλ, κατοικοῦσαν ἀπ' αἰῶνες χιλιάδες ἑλληνικὲς ψυχές.
Ἀρχαῖο μελανόμορφο ἀγγεῖο ποὺ ἀπεικονίζει κηδεία νεκροῦ ἐπὶ τοῦ δίφρου μὲ τὸν αὐλητὴ θρηνωδὸ νὰ ἀκολουθεῖ στὰ μετόπισθεν. Ἡ εἰκόνα εἶναι ἀπὸ τὴν ἐγκυκλοπαίδεια τοῦ Ἡλίου στὸ λείμα "θρῆνος".
Παράλληλα, μιὰ ἑτέραν περίπτωση θρήνου, γενομένη εἰς τὴν περιοχὴ τῆς Παλαιστίνης, μαρτυρεῖται εἰς τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ὅπου, κατὰ τὴν διάρκεια ἑνὸς σφοδροῦ διωγμοῦ τῶν χριστιανῶν, ἀναδεικνύεται ὁ πρῶτος μάρτυρας τοῦ χριστιανισμοῦ ὁ ἑλληνιστὴς χριστιανὸς καὶ ὡς λεγόμενος Πρωτομάρτυρας Στέφανος. Ἡ ὑποκίνηση τοῦ διωγμοῦ συστάθηκε ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους τῆς συναγωγῆς μὲ πρωτοστάτη τον Σαῦλο, τὸν μετανομασθέντα ἐκ Κυρίου εἰς Παῦλο.
Μετὰ τὸν εἰδεχθῆ θάνατον τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, διὰ λιθοβολισμοῦ, οἱ στενοί του φίλοι ἐθρήνησαν ἐπὶ τοῦ νεκροῦ του σώματος μετὰ σφοδροῦ κοπετοῦ μέχρι τῆς ὥρας τοῦ ἐνταφιασμοῦ. Ἰδοὺ καὶ ἡ λαμπρὰν μαρτυρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἐκ τοῦ ἀποσπάσματος τῆς Πράξεως τῶν Ἀποστόλων: «...συνεκόμισαν δὲ τὸν Στέφανον ἄνδρες εὐλαβεῑς καὶ ἐποίησαν κοπετὸν μέγαν ἐπ' αὐτῷ...»(Πράξεις Ἀποστόλων Η' 1-2).
Ἡ ἐν λόγῳ θρηνητικὴ πράξη, μὲ τὴν φερωνυμία τῆς ἑλληνίδος λέξεως, κοπετός, φέρεται νὰ συντηρεῖται ἐκ τοῦ πάλαι ὡς μίαν ἰδιαιτέρως διαδεδομένη συνήθεια στὸν ἀρχαῖο ἑλληνικὸ κόσμο, ἀπὸ τὴν ἐποχή, μάλιστα, τοῦ Ὁμήρου.
Στὴν Ὁμηρικὴ Ἰλιάδα, ὁ κοπετός, συναντᾶτε μὲ τὴν ἔννοια, τοῦ ὀδυρμοῦ (ἐνικ. ἀριθμ. ὁ ὀδυρμός). Εἰς τὴν ἐπικολυρικὴν περιγραφὴ τοῦ θρήνου της Βρισηίδος ἔμπροσθεν τοῦ νεκροῦ Πατρόκλου, ἐξελίσσεται ραγδαῖα μιὰ βίαιη σκηνὴ θρηνητικοῦ παροξυσμοῦ καὶ ἐπώδυνου δράματος.
Ὁ Πάτροκλος, συγγενὴς ἐξ αἵματος τοῦ ἥρωος Ἀχιλλέως, εἶχε καλοδεχτεῖ, εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, τὴν ἐξαιρέτου καλλονῆς Βρισηΐδα καὶ ἐξ αὐτοῦ τοῦ συσχετισμοῦ καὶ τῆς καλῆς προαιρέσεως, τῆς ὑπεσχέθει, μὲ δική του μεσολάβηση, νὰ τὴν στέψει νόμιμη σύζυγος τοῦ ἐξαδέρφου του καὶ μέλλοντα βασιλέα της Φθίας.
Τοῦτο τὸ δραματικὸ ἱστορικό, ἐγένετο κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ πολέμου τῆς Τροῖας καὶ τὸ περιγράφει γλαφυρὰ ἡ ποιητικὴ γραφὴ τῆς Ἰλιάδος, στὸ ἑξῆς ραψωδικὸ μέτρο:
«Βρισηῒς δ’ ἄρ’ ἔπειτ’, ἰκέλη χρυσέῃ Ἀφροδίτῃ,
ὡς ἴδε Πάτροκλον δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,ἀμφ’ αὐτῷ χυμένη λίγ’ ἐκώκυε, χερσὶ δ’ ἄμυσσε
στήθεά τ’ ἠδ’ ἁπαλὴν δειρὴν ἰδὲ καλὰ πρόσωπα.
εἶπε δ’ ἄρα κλαίουσα γυνὴ ἐϊκυῖα θεῇσι·» (ΙΛΙΑΣ Ραψωδία Τ', στίχοι 282-286).
Μετάφραση: [Ἡ Βρισηΐς ἔπειτα, ὅμοια μὲ τὴν χρυσῆ Ἀφροδίτη ὡς εἶδε τὸν Πάτροκλο σφαγμένο μὲ ὀξὺ χαλκό πάνω του χύθηκε κλαίγοντας μὲ ξεφωνητὰ καὶ μὲ τὰ χέρια ξέσχιζε τὸ στῆθος καὶ τὸ ἁπαλὸ δέρμα καὶ τὸ ὡραῖο πρόσωπο] (Μετάφρ. Κώστας Δούκας).
Ἐκ τῶν συμφραζομένων προκύπτει ὅτι, ἡ θρηνητικὴ μανία του οἱονδήποτε θρηνητὴ ποὺ προέβαινε εἰς τὸ κομμάτιασμα τῆς σάρκας του, φαίνεται νὰ ὁδήγησε τὸν παρατηροῦντα γλωσσοπλάστη ποιητὴ καὶ ὁμιλοῦντα τὴν ἀρχαϊκὴν ἑλληνικὴν γλῶτταν εἰς τὴν δημιουργία τῆς φράσεως "κοπετός".
Ἡ ἔκφραση προῆλθε προφανῶς ἀπὸ τὸ ρῆμα κόπτω, κομματιάζω, πρᾶγμα τὸ ὁποῖον συνέβαινε στὸν ὁλοφυρόμενο θρηνητή.
Στὴν ἀρχαία ἀθηναϊκὴ τραγωδία ἡ ἔννοια τοῦ ἄγριου θρήνου συνιστᾶτε μὲ τὴν ὀνομασία κομμός, ὅπου συνδέεται ὁμοίως μὲ τὶς θρηνητικὲς θεατρικὲς ὀρχήσεις.
Ἐν ὀλίγοις, ἡ φερωνυμία τοῦ κοπετοῦ ἐμφανίζεται τὸν 5ο αἰῶνα π.Χ. καὶ δείχνει νὰ εἶναι εἰς χρῆσιν ἐκ τοῦ Ἀθηναίου κωμωδοῦ Εὔπολις στὸ θεατρικό του ἔργο "Κόλακες".
Στοὺς Κόλακες, παρουσιάζεται, ἡ φράση ποὺ μέχρι σήμερα διασώζεται: «ὅσος δὲ ὁ βρὺγμὸς καὶ κοπετὸς ἐν τῇ στὲγῃ» (THE FRAGMENTS OF ATTIC COMEDY...By JOHN MAXWELL EDMONDS, VOLUME 1, LEIDEN E. J. BRILL 1957).
Ὁ ἐνταφιασμὸς τοῦ Πρωτομάρτυρα Ἁγίου Στεφάνου μετὰ μεγάλου κοπετοῦ θρήνου
[Jaime Serra (14ος αἰῶνας) καὶ βοηθοί του, Βαρκελώνη - Μουσεῖο Καταλανικὴς τέχνης(ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΒΙΒΛΟΣ, ἐκδ. Κ. Κουμουνδουρέα)].
Καθὼς προείπαμε, τόσο ἡ περίπτωση τῶν αὐλωδὼν θρηνωδῶν τῆς ἐλεγειακῆς ἁρμονίας καὶ τοῦ κοπετοῦ παρὰ τοῦ νεκροκρέββατου τῆς κόρης του Ἰαείρου, ὅσο καὶ ὁ μέγας θρηνητικὸς κοπετὸς στὸν ἐνταφιασμὸ τοῦ λιθοβολημένου πρωτομάρτυρα Στεφάνου, ἐν μέσῳ μιᾶς μικρῆς χρονικῆς ἀπόστασης τῶν δύο γεγονότων, ἀναδεικνύουν τὴν ἑλληνότροπη διαβίωση τῶν ἐγχωρίων κατοίκων τῆς Παλαιστίνης ἤτοι καὶ χώρας Ἰσραήλ.
Οἱ συγκεκριμένες παραπομπές, πρέπει νὰ τεθοῦν ὡς σοβαρὰ κριτήρια στὶς σύγχρονες ἱστορικὲς μελέτες γιὰ νὰ ἀποφανθοῦν οἱ εἰδικοὶ περὶ τῆς ὑπεροχῆς τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου στὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ δὴ στὴν Ἁγία Γῆ τῆς Παλαιστίνης κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεανθρώπου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἔναντι τῆς μειονότητας τῶν Ἰουδαίων.
Τοῦτο δὲ καταρρίπτει τὴν ἀνυπόστατη θεωρία τῶν ἱστορικῶν περὶ "ἐξ Ἀνατολῶν το φῶς", καθότι, τὰ ἑλληνικὰ φύλλα ἀποίκησαν τὴν Μέση Ἀνατολὴ ἐρχόμενα ἀπὸ τὴν κοιτίδα τους καὶ μητέρα πατρὶς Ἐλλανία γῆ παραδίδοντας πολιτισμὸ καὶ οὐχὶ υἱοθετῶντας ἀπὸ τοὺς σκηνῖτες νομάδες - ἐπήλυδες τῆς Ἀνατολῆς.
Συνελλόντι εἰπεῖν, καμιὰ θεωρία περὶ ἐρχομοῦ τῶν Ἑλλήνων, στὴν Ἑλλάδα, ἐξ ἀνατολῶν δὲν εὐσταθεῖ κι οὔτε πρόκειται νὰ ἐπιβεβαιωθεῖ ἐπιστημονικά.
Ὁ πολιτισμὸς τῶν Ἑλλήνων ὑπῆρξε αὐτόχθων, πρότυπος καὶ ὑποδειγματικός. Διεδώθει δέ, ὡς στὰ πέρατα τοῦ πλανήτη διὰ μέσου τῆς ἀποικιακῆς μεταναστεύσεως τῶν ἑλληνικῶν καὶ ἑλληνοπελασγικῶν φυλῶν, ἐκ θεοῦ ἐντεταλμένων καὶ οὐχὶ διὰ τῆς ἐξαναγκαστικῆς διασπορᾶς ἐκ θεοῦ "διεσπαρμένων" ὅπως συνέβη μὲ τὶς φυλές των νομάδων τοῦ Ἰσραήλ...
Ἂς ἐννοήσουμε, ἐπί τέλους ἱστορικῶς, ὅτι, τὸ Ἰσραὴλ ἦταν πάντα ἕνα κομμάτι τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος, στὴν Ἀσία, μὲ ἑκατοντάδες χιλιάδες ἑλληνικὸ πληθυσμό.
Εἶναι βέβαιο ὅτι, πολλοὶ Ἰσραηλῖτες φέρουν αἷμα ἑλληνικὸ μὲ κύρια αἱματολογικὴ ὁμάδα τὴν ΑΒ... δηλαδὴ τὸ αἷμα τῶν Ἑλλήνων ἀσιατῶν μὲ τὸν πανδέκτη τῶν ἀντιγόνων.
ΧΑΙΡΕΤΕ!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
•ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
•ΙΛΙΑΔΑ, ΟΜΗΡΟΥ
•THE FRAGMENTS OF ATTIC COMEDY...By JOHN MAXWELL EDMONDS, VOLUME 1, LEIDEN E. J. BRILL 1957
•ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, Ἰωάννου Πασσὰ ἐκδ. ΗΛΙΟΥ, λῆμμα Κοπετός
•ΕΠΙΤΟΜΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ LIDDEL & SCOTT, τόμος 3 Ἡ-Κ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου